«روزنامۀ مأموریت اسلامبول» مشتمل بر استاد مکاتبات و صورت مجالس کمیسیون دوم تجدید حدود ایران و عثمانی است که از سوی میرزا محبعلی خان یکانلو در طول سال‌های مأموریت اسلامبول (۱۲۹۷-۱۲۹۱ق) تدوین و تنظیم شده است.
تدوین اسناد به صورت یکجا در این کتاب دغدغه جدی او را نسبت به حفظ و نگهداری استاد سیاسی و دیپلماتیک نشان می‌دهد.
این اثر در واقع ماحصل مکتوب کمیسیون دوم تحدید حدود ایران و عثمانی است، همان‌گونه که رسالۀ تحقیقات سرحديه اثر میرزا جعفرخان مشیرالدوله، یادگار مکتوب کمیسیون اول تحديد حدود بود.
کتاب روزنامۀ مأموریت اسلامبول با وجود اهمیت بسیار در دفاع از تمامیت ارضی ایران برای سال‌های زیادی به فراموشی سپرده شده بود تا اینکه در سال‌های اخیر برای نخستین بار از سوی آقای دکتر نصرالله صالحی، استاد برجستۀ تاریخ، شناسایی و تصحیح شد.
اسناد این کتاب گواه روشنی است بر تلاش‌های همه‌جانبۀ میرزا محبعلی‌خان و میرزا محسن‌خان معین‌الملک، سفیر کبیر ایران در استانبول و نیز وزیر خوشنام و روشنفکر امور خارجه، میرزا حسین‌خان مشیرالدوله (سپهسالار اعظم)، در دفاع از حقانیّت ایران در مذاکرات کمیسیون تحديد حدود که با حضور نمایندگان دول واسطه تشکیل شده بود.
دکتر نصرالله صالحی، در مقدمۀ مفصل حدودا 100 صفحه‌ای خود ارزش و اهمیت کتاب را از جنبه‌های گوناگون موشکافانه بررسی کرده است.
مورادی همچون آغاز و انجام کمیسیون اول تحدید حدود، تداوم تعرّضات سرحدّی، امضای قرارداد اسطاطسکو، اعتراض به نقد قرارداد، مشیرالدوله و تکاپوی دیپلماتیک، آغاز و انجام کمیسیون دوم تحدید حدود، گزارشی از چهار دور مذاکرات، تکاپوی دیپلماتیک برای حضور مأمورین واسطه، جنگ روس و عثمانی و تعلیق مذاکرات، محتوای لوایج چهارگانه، ارزش لوایح چهارگانه، شیوۀ تصحیح و منابع از جمله عناوین مقدمۀ مصحح است.
پس از متن کتاب، اسناد الحاقی، چهار پیوست (با موضوعات سالشمار وقایع، شخصیت‌های درگیر در مذاکرات کمیسیون دوم تحدید حدود در اسلامبول، مکعضل پرداخت مقرّری میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملک، و گزیدۀ تصاویر نسخ خطی و شخصیت‌ها) و فهرست نمایه‌ها (مشتمل بر اشخاص، مفاهیم و اصطلاحات، جای‌ها، عشایر، قبایل و طوایف، و کتاب‌ها) آمده است.
تصحیح و انتشار این اثر می‌تواند در شناخت بهتر تاریخ روابط سیاسی و دیپلماسی ایران در دوره قاجار مفید باشد.
دربارۀ میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو
میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو از اواخر دوره محمدشاه قاجار تا سال ۱۳۰۹ قمری کمی بیش از پنجاه سال به عنوان یکی از رجال وزارت امور خارجه عهده‌دار مسئولیت‌های مهمی بود.
وی کار خود را با دستیاری و منشیگری میرزا جعفرخان مشیرالدوله شروع کرد. همراه او به مأموریت عثمانی رفت. بعد از درگذشت میرزا جعفرخان به عنوان رئیس کمیسیون سرحدی ایران و عثمانی جانشین وی شد و به مدت چند دهه عهده‌دار این مسئولیت بود.
وی با وجود چند دهه تلاش مستمر عملی و قلمی در راه دفاع از تمامیت ارضی ایران در مرزهای غرب و شمال شرق کشور متأسفانه هنوز در زمره یکی از رجال ناشناخته معاصر باقی مانده است.
گفتنی است همایش ملّی «آذربایجان، دیپلماسی و تمامیّت ارضی ایران» در بزرگداشت میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو با مشارکت مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل، دانشگاه تبریز، استانداری آذربایجان غربی، شهرداری تبریز، سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس و مجموعه‌ای دیگر از نهادها و مؤسسات علمی و فرهنگی، ۷ و ۸ آبان‌ماه ۱۴۰۴ در دانشگاه تبریز و دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند برگزار شد.
در این همایش از کتاب «روزنامۀ مأموریت اسلامبول» با حضور دکتر سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، رونمایی شد.
کتاب «روزنامۀ مأموریت اسلامبول» تألیف میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو، با تصحیح و تحقیق نصرالله صالحی، از سوی مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، با همکاری وزارت امور خارجه، مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی، و دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، در 713 صفحه، با قیمت یک میلیون تومان، چاپ و منتشر شده است.