میراث مکتوب – روشن است که انتقال میراث علمی و فرهنگی از نسلی به نسل دیگر در جوامع امروزی عمدتاً از طریق آثار مکتوب صورت می گیرد. اما این انتقال در رشته های متنوع زمانی با کفایت و سهولت و سرعت مطلوب صورت می گیرد که انتقال دهندگان به مهارت نگارشی مجهز باشند.
مهارت نگارشی، نه تنها برای انتقال ذخایر علمی و فرهنگی بلکه همچنین برای برقراری انواع ارتباطات و مراودات در سطوح محدود و وسیع و در عرصه بین المللی و جهانی کاربرد دارد. اما لازمۀ نوشتن، خواندن و پژوهیدن، کسب معلومات و تحقیق است. خواندن به معنای مطالعۀ جدی، منظم، برنامه ریزی شده، انتقادی، فعال، و مستمر است. معلومات هر چه عمیق تر و وسیع تر باشد راه ها به روی پژوهشگر گشاده تر است. برای تحقیق ثمربخش نیز آشنایی با روش تحقیق ضرورت دارد.
تعلیم روش تحقیق زمانی مثمر ثمر است که با انتقال تجربیات از طریق کارگاهی یا استاد شاگردی قرین باشد. نگارش نیز فنونی دارد که تنها در دوره های کارگاهی می توان آنها را با تمرین آموخت. در فنون نگارش نکته هایی است که تنها از راه تمرینات کارگاهی می توان آنها را تعلیم داد و آن قابل قیاس است با آنچه فی المثل مربی فوتبال در تمرین به بازیکنان گوشزد می سازد آن هم به بازیکنانی که سالهایی از روزگار شباب را در این فن گذرانده اند.
حال باید ببینیم برای تعلیم مهارت در زمینه تحقیق و نگارش چه برنامه ها و راه و روشها و امکاناتی در نظام آموزشی ما وجود دارد. پیش از هر چیز باید متذکر شد که این تعلیم باید از مقطع آموزش دبستانی آغاز گردد و در مقاطع تحصیلی دیگر در سطوح بالاتر ادامه یابد. آنچه در این راه دانش آموز را به پیش می برد، نمره دادن صرف نیست، بلکه ذکر خطاها، نارسایی ها، ضعفها، خلاصه نوعی اظهار نظرها و اصلاحات ویرایشی کار او و راهنمایی اوست. تشویق و حتی وادار ساختن دانش آموز به خواندن، بحث و گفتگو درباره خوانده های دانش آموزان در کلاس درس، شرکت دادن همه کلاس در بحث یا نظرخواهی، سازماندهی بحث، و نتیجه گیری از آن، از جمله وظایفی است که معلم آیین نگارش باید انجام دهد. اگر این تعلیمات در مقاطه دبستانی و دبیرستانی پی گیرانه و به شایستگی صورت پذیرد، کار در مقطع دانشگاهی آسان خواهد بود و شاید اساساً در این مقطع نیازی به درس مستقل آیین نگارش نباشد.
کوتاه سخن اینکه، متخصص در رشته های متعدد فراوان و حتی در برخی رشته ها بیش از نیاز داریم اما نویسندگان و تولیدکنندگان ورزیدۀ مواد تخصصی انگشت شمارند؛ دانش آموختگان معلومات دارند اما توانایی بیان معلومات و یافته های خود را ندارند. این کمبود در مذاکرات و جلسات و مجامع علمی نیز به شدت احساس می شود که شرکت کنندگان از بیان موجز و بلیغ مطالب خود ناتوانند و این باعث می شود که سطح فرهنگی جلسات تنزل یابد و مبلغ معتنابهی وقت و بودجه بر سر مباحثات بیهوده و تکراری تلف شود.
آنچه خواندید، خلاصه ای است از نگاشته احمد سمیعی (گیلانی) که در بخش سخن سردبیر نشریه نشر دانش به چاپ رسیده است.
یکصد و نوزدهمین شماره «نشر دانش»، دو ماه نامه نشریه مرکز نشر دانشگاهی؛ به سردبیری احمد سمیعی (گیلانی)؛ در قطع رحلی؛ با ۶۲ صفحه و به بهای ۱۵۰۰۰ ریال منتشر شده است.
مهارت نگارشی، نه تنها برای انتقال ذخایر علمی و فرهنگی بلکه همچنین برای برقراری انواع ارتباطات و مراودات در سطوح محدود و وسیع و در عرصه بین المللی و جهانی کاربرد دارد. اما لازمۀ نوشتن، خواندن و پژوهیدن، کسب معلومات و تحقیق است. خواندن به معنای مطالعۀ جدی، منظم، برنامه ریزی شده، انتقادی، فعال، و مستمر است. معلومات هر چه عمیق تر و وسیع تر باشد راه ها به روی پژوهشگر گشاده تر است. برای تحقیق ثمربخش نیز آشنایی با روش تحقیق ضرورت دارد.
تعلیم روش تحقیق زمانی مثمر ثمر است که با انتقال تجربیات از طریق کارگاهی یا استاد شاگردی قرین باشد. نگارش نیز فنونی دارد که تنها در دوره های کارگاهی می توان آنها را با تمرین آموخت. در فنون نگارش نکته هایی است که تنها از راه تمرینات کارگاهی می توان آنها را تعلیم داد و آن قابل قیاس است با آنچه فی المثل مربی فوتبال در تمرین به بازیکنان گوشزد می سازد آن هم به بازیکنانی که سالهایی از روزگار شباب را در این فن گذرانده اند.
حال باید ببینیم برای تعلیم مهارت در زمینه تحقیق و نگارش چه برنامه ها و راه و روشها و امکاناتی در نظام آموزشی ما وجود دارد. پیش از هر چیز باید متذکر شد که این تعلیم باید از مقطع آموزش دبستانی آغاز گردد و در مقاطع تحصیلی دیگر در سطوح بالاتر ادامه یابد. آنچه در این راه دانش آموز را به پیش می برد، نمره دادن صرف نیست، بلکه ذکر خطاها، نارسایی ها، ضعفها، خلاصه نوعی اظهار نظرها و اصلاحات ویرایشی کار او و راهنمایی اوست. تشویق و حتی وادار ساختن دانش آموز به خواندن، بحث و گفتگو درباره خوانده های دانش آموزان در کلاس درس، شرکت دادن همه کلاس در بحث یا نظرخواهی، سازماندهی بحث، و نتیجه گیری از آن، از جمله وظایفی است که معلم آیین نگارش باید انجام دهد. اگر این تعلیمات در مقاطه دبستانی و دبیرستانی پی گیرانه و به شایستگی صورت پذیرد، کار در مقطع دانشگاهی آسان خواهد بود و شاید اساساً در این مقطع نیازی به درس مستقل آیین نگارش نباشد.
کوتاه سخن اینکه، متخصص در رشته های متعدد فراوان و حتی در برخی رشته ها بیش از نیاز داریم اما نویسندگان و تولیدکنندگان ورزیدۀ مواد تخصصی انگشت شمارند؛ دانش آموختگان معلومات دارند اما توانایی بیان معلومات و یافته های خود را ندارند. این کمبود در مذاکرات و جلسات و مجامع علمی نیز به شدت احساس می شود که شرکت کنندگان از بیان موجز و بلیغ مطالب خود ناتوانند و این باعث می شود که سطح فرهنگی جلسات تنزل یابد و مبلغ معتنابهی وقت و بودجه بر سر مباحثات بیهوده و تکراری تلف شود.
آنچه خواندید، خلاصه ای است از نگاشته احمد سمیعی (گیلانی) که در بخش سخن سردبیر نشریه نشر دانش به چاپ رسیده است.
یکصد و نوزدهمین شماره «نشر دانش»، دو ماه نامه نشریه مرکز نشر دانشگاهی؛ به سردبیری احمد سمیعی (گیلانی)؛ در قطع رحلی؛ با ۶۲ صفحه و به بهای ۱۵۰۰۰ ریال منتشر شده است.