میراث مکتوب- سعید حسام‌پور که به‌عنوان رئیس مرکز حافظ‌شناسی، پیگیر راه‌اندازی ساختمان این مرکز است، قول مسئولان مبنی بر ساخت ساختمان این مرکز را عملی نشده اعلام کرده و همچنان این موضوع را در صدر برنامه‌های این مرکز دنبال می‌کند اما در کنار این دغدغه برنامه‌های مهمی توسط مرکز حافظ‌شناسی در حال انجام است که به مناسبت یادروز حافظ شیرازی در گفت‌وگویی با سعید حسام‌پور در جریان آن قرار می‌گیریم.
– معمولاً موضوع نشست‌های علمی یادروز حافظ چگونه انتخاب می‌شود؟
معمولا در هیئت‌مدیره مرکز حافظ‌شناسی در ماه‌های فروردین و اردیبهشت جلساتی برای تعیین موضوع برگزار می‌شود؛ یکی از مواردی که مورد توجه این هیُت است این است که موضوع تازگی داشته باشد و کمتر به آن حوزه پرداخته شده باشد و زمینه‌های بررسی آن موضوع فراهم باشد. بعد از اینکه معیارها مورد توافق قرار گرفت موضوع را به صورت فراخوان در معرض دید عموم قرار می‌دهیم و مقالات را دریافت می‌کنیم. گاهی هم از صاحب‌نظران این حوزه دعوت می‌کنیم مقالاتشان را ارسال کنند.
– با توجه به ۲۷ دوره برگزاری کنگره حافظ، ارزیابی شما از عملکرد این گردهمایی چیست؟
مرکز حافظ‌شناسی پیوسته تلاش کرد خلاءها یا مواردی که در حوزه حافظ‌شناسی وجود داشته است را شناسایی کرده و به آن بپردازد؛ ازجمله چاپ مجموعه‌های متعددی در حوزه حافظ‌شناسی نشانگر تلاش و پیگیری‌های مرکز است. مجموعه این موارد می‌تواند آیینه خوبی از این روند باشد. به‌طور کلی مرکز عملکرد مثبتی داشته و تلاش خود را بر اساس توانمندی‌ها و ظرفیت‌هایی که داشته، انجام داده است.
– بیست و هشتمین دوره بزرگداشت حافظ با موضوع علمی «حافظ در گستره ایران» برگزار می‌شود؛ حافظ در چه بخشی از ایران همچنان ناشناخته است؟
طبیعی است در جاهایی که برخورداری بیشتری بوده، حافظ بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. مثلاً در تهران به‌عنوان پایتخت ایران به نظر می‌رسد که میزان توجهی که به حافظ شده و نشست‌هایی که در این رابطه شده نسبتاً بیشتر بوده است اما در شهرهای دیگر شاید بتوانیم بگوییم مثلاً در سیستان و بلوچستاان نسبت به دیگر نقاط ایران کمتر توجه شده است اما این به معنای بی‌توجهی نبوده است. حافظ شاعری مورد توجه همه مردم ایران است و ممکن است در یک شهر یا نقطه جغرافیایی به دلیل مراکز علمی و آموزشی یا متولیان فرهنگ عمومی، کمتر توجه شده باشد. اتفاقاً یکی از دلایلی که موضوع حافظ را مبنی قرار دادیم همین مسُله است که بیشتر متوجه شویم در هریک از نقاط ایران چگونه به حافظ پرداخته شده است.
– مرکز حافظ‌شناسی از زمان شکل‌گیری تاکنون چه تحولاتی را رقم زده و آیا به چشم‌انداز ترسیم شده دست یافته است؟
یکی از مهمترین ماموریت‌ها و وظایف مرکز حافظ‌شناسی، ترویج اندیشه حافظ و درست‌خوانی اشعار اوست. از آغاز تا امروز حدود ۳۵ هزار نفر در کلاس‌های مرکز حافظ‌شناسی شرکت کردند. در هر فصل کلاس‌های متعددی برگزار می‌شود و حتی برای کودکان و نوجوانان هم دوره‌هایی برگزار می‌کنیم. تقریباً میانگین ۱۰ کلاس حاوی ۵۰ تا ۶۰ شرکت‌کننده برگزار می‌شود. این تعداد شرکت‌کننده می‌تواند به توسعه و ترویج اندیشه شعر حافظ کمک کند. این افراد چه بسا گاهی اعلام می‌کنند در محل زندگی خویش جلسات حافظ‌خوانی برگزار می‌کنیم؛ بنابراین یکی از مسیرهایی بوده که مرکز حافظ‌شناسی در پی گرفته است. افزون بر این کرسی حافظ‌پژوهی دیگر اقدام مرکز است که کسانی که مقطع دکتری را به پایان رسانده‌اند، در مقطع پسادکتری تلاش کردند روی طرح پژوهشی کار کنند.
فعالیت دیگر مرکز، انتشار مجله حافظ‌پژوهی است که خوشبختانه به صورت مداوم انجام گرفته است. افزون بر این اقدام‌ها، تلاش کردیم از راه خیران کتابخانه‌ای را در حافظ‌خانه به منظور کمک به پژوهشگران و حافظ‌شناسان راه‌اندازی کنیم. به‌طور کلی هرچند در مسیر کار فرهنگی دست‌انداز بسیار است اما مرکز حافظ‌شناسی تلاش کرده بدون وارد شدن به حاشیه‌ها اهداف خود را دنبال کند هرچند بین اهداف ترسیم شده با آنچه که دست بافته، فاصله داشته باشد.
– در رابطه با ساختمان مرکز حافظ‌شناسی آیا چشم‌انداز روشنی وجود دارد؟
امیدوارم مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و متولیان فرهنگی و استاندار فارس و شهردار شیراز کمک کنند این اتفاق فرخنده بیفتد اما تاکنون به جمع‌بندی روشنی درباره اینکه چه کاری باید انجام دهیم نرسیدیم اما مسئولان قول داده‌اند مسیر را جدی دنبال کنند.
– چه عواملی باعث شده این مرکز تاکنون دارای ساختمانی مستقل نباشد؟ با وجود باغ موزه مشاهیر در مجموعه حافظیه آیا امکان قرار گرفتن ساختمان مرکز حافظ‌شناسی در این فضا نیست؟
فکر می‌کنم که با توجه به قول‌هایی که مسئولان دادند اگر به نتیجه نرسید آنگاه باید به صورت جدی‌تر وارد عمل بشویم و مطالبه حداکثری اهل فرهنگ باشد که این اتفاق بیفتد اما چون مسئولان در جلسه برگزاری هفته فرهنگی حافظ قول دادند موضوع را به سرانجام برسانند ما منتظریم به این قول عمل شود. با توجه به اینکه میراث فرهنگی به مرکز برای برگزاری کلاس‌ها کمک کرده، در باغ موزه مشاهیر هم یک بخشی را برای مرکز حافظ شناسی در نظر گرفتند اما این بخش وسیع نیست. با این وجود جای تقدیر از میراث فرهنگی دارد که چنین فضایی را فراهم کرده اما مهمترین تلاش ما این است که ساخت بنای مرکز به سرانجام برسد.
– مرکز حافظ‌شناسی در پرورش نخبگان ادبی چه اقداماتی انجام داده است؟
کرسی پژوهشی حافظ و ایجاد پژوهانه برای کسانی که علاقه‌مند به حافظ و حافظ‌پژوهی هستند، کمکی به نخبگان است؛ درحالی‌که در کنار این کسانی که با مرکز همکاری می‌کنند که معمولاً نخبه هستند و در مقطع دکتری تحصیل کردند؛ اینها سرمایه‌های عالی انسانی برای مرکز حافظ شناسی هستند. البته تلاش می‌کنیم در پرورش نیروهای نخبه برای آینده مرکز اقدام کنیم.
منبع: ایبنا