میراث مکتوب- هیچ گنجی نیست از فرهنگ بِه / تا توانی رو هوا زی گنــــج نِه
بدون شک، سرزمین پهناور اکو با مشاهیر و مفاخر فراوان و آثار ماندگار فرزندان فرزانه‌اش در جهان معروف است که در این میان شعر و ادب حرف اوّل را می‌زند. به راستی که کیست که از این شعر فاخر و والا به هیجان نیاید و تحت تأثیر آن قرار نگیرد؟ و هر جا از شعر و ادب سخن به میان آید، نام استاد رودکی، پدر شعر فارسی بدون اختیار در اذهان خطور می‌کند.
ابوعبدالله رودکی را همچون “استد شاعران جهان” (کسایی مروزی)، “صاحبقران شاعری” (نظامی عروضی سمرقندی)، “اوّلین شاعر رسمی ایران” (هرمان اته)، “نخستین شاعر بزرگ ایران” (رضازاده شفق)، “مقدّم شعرای فارس” (حمدالله مستوفی)، “مقدّم شعرای ماوراءالنهر فُرس” (حکیم شاه‌محمّد ابن مبارک قزوینی)، “اوّل کسی است از عجمیان که دیوان شعر ترتیب داده” (امین احمد رازی)، “کاروانسالار شعر و مقدّمهالجیش فصحا”، “اوّل کسی که به تدوین دیوان سخن پرداخت” (میرغلامعلی آزاد بلگرامی)، “اوّل کسی که شعر فارسی را مدوّن ساخته” (امیر شیرعلیخان لودی) اعتراف نموده و تأکید کرده‌اند که “او را در عرب و عجم مانند نیست” (ابوالفضل بلعمی) و همه بر این نظرند که هیچ شاعری را به اندازۀ او عنوان فاخر نبوده است.
رودکی نظر به نوشتۀ مؤلفان تذکره‌ها، یک میلیون و سیصد هزار بیت سروده که شاید در نگاه اوّل اغراق نماید، ولی از همان بیش از هزار بیتی که تا زمان ما باقی مانده است، برمی‌آید که این گویندۀ خوشذوق بهترین پیامها را به بشر ارائه نموده است-نکوکاری، خردورزی، گذشت و بخشش، دانستن قدر لحظه‌ها و بدین وسیله نام نیک از خود باقی گذاشتن در جهان گذران:
این جهان را نگر به چشم خرد،
نه بدان چشم، کاندر او نگری.
همچو دریاست وز نکوکاری،
کشتی ای ساز تا بدان گذری.
به هر صورت، شعر رودکی در سراسر سرزمین اکو همانند خورشید درخشان می‌تابد و کافیست که قصیدۀ معروف “بوی جوی مولیان” را به یاد آریم که از بلخ تا شبه قاره و ایران و سایر کشورها بدان هم‌آواز شده و نظیره‌ها سروده‌اند.
رودکی قدرت و توان سخن را به جهانیان نشان داد و با اینکه از درگذشت او بیش از هزار سال می‌گذرد، شعر او طراوت و شادابی اش را از دست نداده و هنوز هم گل سر سبد محافل و نقل مجالس علاقه‌مندان ادب است.
درست است که رودکی اوّلین شعر فارسی را نسروده و قبل از او نیز شعرایی با فارسی شعر سروده‌اند، ولی آدم‌الشّعرا شعر را در نهایت جمال و کمال نگاشت و در تمامی قالب های شعر فارسی دردانه هایی از خویش به یادگار گذاشت که تا کنون وارثان او راهش را ادامه می‌دهند. نظام منسجم انواع شعر – قصیده، غزل، رباعی، مثنوی… ـ را به وجود آورد و سنّت های قدیمی را احیا نمود. او شهامت و غنای زبان فارسی را با خلق آثار بی‌زوال خویش ثابت نمود که آن را منتقدان ادبیات “شعر رودکی وار” نامیده‌اند.
مؤسسه فرهنگی اکو جایگاه این سخن سرای بی‌نظیر را همواره پاس داشته و بارها برایش برنامه‌ها گذاشته و آثارش را منتشر نموده که در این میان می‌توان از کتاب های “اندرزنامه ی رودکی، “نسیمی از بخارا”، “یک بیت پرنیان” و “دیوان” رودکی یاد کرد.
اینجانب به عنوان رئیس مؤسسه فرهنگی اکو این روز را به همۀ دوستداران ادب و بویژه عاشقان آثار رودکی تبریک و شادباش می‌گویم و آرزو دارم شعر او در زندگی راهنمای ما باشد و ما از پند و اندرزهای جاودانه او بهره بگیریم.
دکتر سعد خان، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو
منبع: موسسه فرهنگی اکو