سندشناخت (پژوهشنامۀ سندشناسی اسناد فرش ایران) حاصل پیش از ۷ سال کار مستمر پژوهشی مؤلفان سجاد نوروزی و اکرم زینلی در حوزۀ سندشناسی موضوعی با تأکید بر سندشناسی اسناد فرش ایران است. این کتاب بهعنوان یک اثر تعلمی و آموزشی درصدد آموزش سندشناسی فارسی براساس یک مطالعۀ موردی (اسناد موضوعی، اسناد فرش ایران) به دانشجویان رشتۀ اسناد و مدارک آرشیوی و نسخهشناسی دانشگاه تهران، نسخهشناسی بنیاد ایرانشناسی دانشگاه شهید بهشتی و کتابداران، فرششناسان و دانشجویان رشتۀ فرش در دانشگاههای هنر سراسر کشور است. بهعبارت دیگر، مسئله و دغدغۀ اصلی مؤلفان در نگارش و تدوین این اثر، تولید محتوا و متن آموزشی برای آموزش ساده، روان، کاربردی و مؤثر سندشناسی فارسی به نوآموزان و دانشجویان این حوزه بوده است. بنابراین، هدف اصلی کتاب سندشناخت آن بوده است که بهعنوان درسنامه و کتاب درسی در حوزۀ سندشناسی فارسی مورد استفادۀ دانشجویان قرار بگیرد.
علاوه بر آن مسئلۀ دیگر کتاب سندشناخت بهعنوان پژوهشنامۀ سندشناسی اسناد فرش ایران، بنیانگذاری گرایشی جدید تحتعنوان «سندشناسی موضوعی فرش دستباف» در رشتۀ فرش دانشگاههای هنر سراسر کشور است. بدین معنا که تاریخنگاری و سندشناسی موضوعی فرش دستباف نیاز به یک بازنگری و تغییر و تحول بنیادین دارد که لازمۀ آن بسترسازی و نگارش و تولید آثار فاخر آموزشی است تا دانشجویان رشتههای هنر چون رشتۀ فرش و فرششناسان و فرشپژوهان با مبانی و اصول سندشناسی فارسی و نقش و جایگاه آن در تاریخشناسی و تاریخپژوهی هنر بهویژه تاریخ فرش و فرشبافی در ایران آشنا شوند. سندشناخت بهعنوان یک متن آموزشی در این حوزه مبانی و بنیادهای سندشناسی فارسی را بهعنوان یکی از علوم بنیادین در تاریخشناسی و تاریخپژوهی هنر و بهویژه فرش و فرشبافی تعریف، تحدید، تبیین و وضع نموده است. هدف غایی رشتۀ سندشناسی و وظیفۀ سندشناس آن است که اسناد و مدارک آرشیوی را توصیف، تجزیهوتحلیل و آنالیز نماید تا پژوهشگران سایر علوم که با دشواریهای سندشناسی فارسی چون خوانش، خطوط دشوارخوان، مهرخوانی و… آشنایی ندارند، بتوانند از دستاوردهای پژوهشی سندشناسان در پژوهشهای تاریخی خود بهره ببرند. بنابراین، سندشناخت در راستای هدف نهایی رشتۀ سندشناسی متنی آموزشی و پژوهشی به دست داده است که میتواند محل رجوع و مورد استناد پژوهشگران قرار گیرد.
از جمله مهمترین مسائلی که سندشناخت بدان پرداخته است، «روششناسی» در سندشناسی فارسی است. بهعبارت دیگر، با توجه به ذات و ماهیت رشتۀ سندشناسی در ایران که بسیار نوپا است، و روشهای تجربی و خودآموز که حاصل سالها کار در مراکز آرشیوی و تجریههای شخصی سندشناسان در برخورد با اسناد است، سندشناخت بهعنوان تجربۀ زیستۀ یک سندپژوه در یک حوزۀ مطالعاتی خاص، سعی در ارائۀ روششناسی اسنادی در حوزۀ پژوهشهای اسنادی و سندپژوهی دارد. بهعبارت دیگر، روش پژوهش کتاب سندشناخت براساس تجربههای پیشینان، آسیبشناسی نقاط ضعف و قوت، استفاده از دستاوردهای سایر علوم و حوزههای دانشی چون مرمت آثار کاغذی و …، ابداع و نوآوری، مقایسه و مطابقۀ اسناد پژوهش بهعنوان یک جامعۀ آماری کوچک و… شکل گرفته و توسعه یافته است. هرچند نگارنده معتقد است که این روش نیز فرسنگها با آنچه باید باشد، فاصله دارد، اما تلاش پژوهشی صادقانهای است در راستای پیشرفت، تکامل و توسعۀ سندشناسی فارسی و حرکتی است رو به جلو، تا شاید نویسندگان توانسته باشند، دِین پژوهشی خود را به بنیانگذار سندشناسی فارسی مرحوم جهانگیر قائممقامی ادا نمایند و اندکی در مسیر وی قدم و قلم زده باشند.
سندشناخت در هفت فصل سامان یافته است: در فصل اول، مقدمات، کلیات، تعاریف و مفاهیم بیان گردیده است. در فصل دوم که وجه تسمیۀ کتاب وامدار آن است، ساختار صوری (شکلی و ظاهری) اسناد پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم، آداب کتابت و سندپردازی در ایران دوران اسلامی (از آغاز تا سقوط قاجاریه) بهصورت مختصر مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم، مصالح و مواد (آلات و ادوات) تحریر و کتابت اسناد مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم، سندآرایی (آرایه و پیرایههای اسنادی) مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل ششم، فرامتن (رویۀ سند)، ساختار بیرونی، صُوری و ظاهری اسناد بررسی شده است و سرانجام در فصل هفتم، اسناد مورد تصحیح و تنقیح قرار گرفتهاند.
این کتاب در قطع رحلی، همراه با ۸ تصویر رنگی، و دهها جدول آماری متنوع و دقیق، با قیمت یک میلیون و پنجاه هزار تومان، از سوی مجمع ذخائر اسلامی به چاپ رسیده است.