ویرازگان: یک نوشته‌ی نویافته به پارسیگ

میراث مکتوب – گزارشِ ویرازگان ازآنِ ترادادِ^(سنّت)مینویِ ایرانیان و درباره‌یِ ایورزِ^(سفر) آسمانیِ یک مُغ و فرودش به جهانِ پنهانیِ روانهایِ دیوان است.

نام قهرمانِ گزارش، ویراز ، را از اوستا می‌شناسیم، آنجا که از فرَوَشی‌اش در میان اَشَونانیاد می‌شود.

تنها رونوشتِ ویرازگان در دست‌نوشتِ TD 26 (Ms. R 494), 49^r-62^v است که خودِ آن هم از رویِ دست‌نوشتِ دبیرِ پارسی، هوشنگِ سیاوخش، برپایه‌یِ دست‌نوشتِ گوبدشاهِ رستم رونویسی شده بود.

ارداویرازنامه سرراست از ویرازگان برنیامده که از رونوشتِ کهنِ دیگری با سرنامِ ارداویرازگان برآمده است که برای گزیده‌‌ای از رونوشتِ پازند به کار رفته بود. این رونوشتِ پازند گذشته از پیشگفتار در ویژگیهای چندی دگرسان از ارداویرازنامه است. آن ایورزِ ویراز را پس از درگذشت زردشت به روزگار پادشاهی ویشتاسپ در خود دارد.

در این نوشته آمده است: «ویشتاسپ‌شاه ویراز را از جهان زندگان به جهان مردگان فرستاد. او درآمیخته‌ای را که هفت خواهرش آماده کرده بودند، سرکشید و دگرگون شد؛ دو ایزد، سروش و آذر، او را به چینوَد پل ره نمودند، جایی که ایزد داوری، رَشن، اندیشه‌ها و گفتارها و کردارهای مرده را با ترازویش می‌سنجید، و ایشان ویراز را پیش هرمزد ‌آوردند، و نیز به جایی ره نمودند که دوزخیان کیفر می‌دیدند».

انوشه، رهام، ویرازگان (یک نوشتۀ نویافته به پارسیگ)، تهران، شورآفرین،  بها: 400000 ریال،1396