میراث مکتوب- مرکز نسخ خطی کتابخانۀ آستان قدس رضوی افزون بر ۴۰۰ نسخۀ خطی و چاپسنگی با موضوع سیره، تاریخ زندگی و روایات پیامبر گرامی اسلام(ص) در اختیار دارد که برخی از این نُسخ، قدیمیترین نسخۀ خطی از آن کتاب در ایران است.
سیدرضا صداقت حسینی، کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی آستان قدس رضوی از وجود بیش از ۴۰۰ نسخۀ خطی و چاپسنگی با محوریت رسول اکرم(ص) در گنجینۀ نسخ خطی آستان قدس رضوی خبر داد و در معرفی این نسخ اظهار داشت: «الرَّوضُ الاُنُف فی شرح السیره النبویه» یکی از این نفایس است که توسط عبدالرحمن بنعبدالله سهیلی، از علمای قرن ششم هجری، تألیف شده است. صداقتحسینی با بیان اینکه متن حاضر شرح و توضیح کتاب «السیره النبویه» عبدالملک بنهشام بن ایوب حمیری، از اولین سیرهنویسان پیامبر(ص) است، تصریح کرد: کتابت این نسخه به قرن هشتم هجری میرسد و به لحاظ تاریخ کتابت، دومین نسخه در ایران به شمار میرود که با شماره ۱۸۷۳۹ در گنجینه نسخ خطی آستان قدس رضوی نگهداری میشود.
صداقتحسینی از کتاب «عُیونُ الأَثَر فی فنونِ المَغازی والشَّمائِلِ والسِّیَر» به عنوان یکی دیگر از نسخ خطی نفیس این مجموعه نام برد و اظهار داشت: این نسخه، تألیف محمد بنمحمد معروف به ابنسَیّدِالناس از نویسندگان قرن هشتم هجری است که مجموعهای مختصر در اقسام غزوات، شمايل و سیره حضرت ختمى مرتبت پیامبر اکرم(ص) است و بیشتر شهرت ابن سیدالناس مرهون این تألیف است. وی افزود: اين كتاب بارها در قاهره مصر در ۱۳۵۶ق و دار الآفاق بیروت در ۱۹۷۷م و اخیراً نیز در مؤسسه عزالدین بیروت در ۱۴۰۶ق و نیز به تحقیق ابراهیم محمد رمضان در دارالقلم بیروت در ۱۴۱۴ق چاپ شده است.
کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی آستان قدس رضوی با بیان اینکه این نسخه از وقفیات نادرشاه افشار در سال ۱۱۴۵ قمری است، گفت: این اثر به خط نسخ خوش ۲۳سطرى است و کتابت آن در تاریخ شنبه ۵ رمضان ۸۰۴ پایان یافته است.
صداقتحسینی به یکی دیگر از این نفایس خطی اشاره و بیان کرد: «انسانُ العُیُون فِی سیرَهِ الأمینِ المَأمون» معروف به «السیره الحلبیه» از علی بن ابراهیم حلبی(۹۷۵-۱۰۴۴ق) از دیگر نُسخ خطی نفیس با محوریت رسول اکرم(ص) است که قدیمیترین نسخۀ خطی «السیرهالحلبیه» در ایران به شمار میرود. وی تصریح کرد: این اثر شامل مطالبی از سیره، نسب، اخبار و افعالی از رسول اکرم(ص) است که اسماعیل قَصری مالکی در سال ۱۰۹۹ هجری قمری آن را به خط نسخ کتابت کرده است و با شمارۀ ۱۷۸۴۴ در گنجینه نسخ خطی آستان قدس رضوی به ثبت رسیده است.
گفتنی است، مرکز نسخ خطی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی غنیترین مجموعۀ نسخ خطی در کشور از نظر تعداد به شمار میرود و این درحالی است که کلیۀ این نُسخ، دیجیتالسازی شده است و بخشی از آنها از طریق کتابخانۀ دیجیتال آستان قدس رضوی به آدرس digital.aqr.ir قابل دسترسی است.