میراث مکتوب- عباس جهانگیریان یکی از نویسندگان پرکار در حوزه ادبیات کودک ونوجوان به شمار می‌رود. او اگر چه در این سال‌ها درکنار نویسندگی، به نگارش فیلمنامه و نمایشنامه نیز پرداخته است اما عمده تمرکز خود را بر ادبیات داستانی معاصر استوارکرده است. چه اینکه تاامروز کتاب‌های متعددی را درقالب بازنویسی و بازآفرینی در حوزه متون ادبیات کهن نوشته است. با او درباره انگیزه و دلایل شکل‌گیری کتاب «هفت پیکر» که براساس اثری به همین نام ازحکیم نظامی به نثر درآمده گفت‌وگویی انجام شده است.
شما از جمله نویسندگانی هستید که درسال‌های اخیر صرف‌نظر از آثار داستانی که منتشر کرده‌اید، درحوزه ادبیات کهن به خصوص درباره حکیم نظامی هم فعالیت‌های بسیاری انجام داده‌اید، اگرممکن است دراین‌باره بیشتر توضیح دهید.
یکی ازاهداف من این بوده است که به ارائه آثاری بپردازم تا نسل جوان، از طریق این آثار، خوانش تازه‌شای در زمینه ادبیات کهن پیدا کنند. دراین راستا کتاب‌های مختلفی بامحور پرداختن به چهره‌های ادب فارسی به رشته تحریر درآورده‌ام که «هفت پیکر» یکی از آن هاست. این اثر که درزمره مشهورترین منظومه‌های «نظامی» قلمداد می‌شود، به‌رغم درونمایه جذابی که دارد، خواندن آن برای دانشجویان رشته ادبیات فارسی دشوار است. ازاین رو، وقتی از سوی انتشارات «پیدایش» به من پیشنهاد شد تا روی چنین موضوعی کارکنم به این نتیجه رسیدم که «هفت پیکر» را به نثر درآورم. اما وقتی کار به سرانجام رسید، حاصل آن برایم راضی‌کننده نبود، بنابراین به بازآفرینی این اثر کهن پرداختم و تلاش کردم تا اثر را به شکل دیگری روایت کنم. تصمیم گرفتم «هفت پیکر» را درقالب «رمان‌واره» ارائه دهم. خوشبختانه بعداز انتشار استقبال خوبی ازآن صورت گرفت و در دو قطع وزیری و جیبی به چاپ هفتم نیز رسید. تصورمی‌کنم این تنها راهی است که پیش‌روی اهل قلم قرار دارد تا به مدد آن بتوانند با ساده کردن متون کهن، پل ارتباطی را بین این آثار و مخاطبان امروز به ویژه نسل جوان برقرارکنند.
برخی از منتقدین ادبی، از حکیم نظامی به‌عنوان شاعری هم‌ردیف حکیم فردوسی یاد می‌کنند و براین باورند درمقایسه با فردوسی، بخش اعظمی از جایگاه شعری نظامی برای خوانندگان امروزی مغفول مانده است؛ با این وصف، اصلی‌ترین مولفه آثار حکیم نظامی را می‌دانید؟
اگرچه که «نظامی» ازجایگاه والایی درادبیات کلاسیک ایران برخورداراست و هم‌سنگ شاعرانی چون فردوسی قرارمی‌گیرد، اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که او از جهات مختلف با فردوسی تفاوت دارد. فردوسی شاعری حماسه‌سرا است که نگاهش عمدتاً به سمت‌وسوی اساطیر ایرانی معطوف بوده و چندان که می‌دانیم در حفظ و پاسداشت زبان فارسی گام‌های موثری برداشته است. درحالی‌که «نظامی» دراشعار خود گرایشات عرفانی دارد. به‌عنوان مثال، «عشق» اصلی‌ترین محور روایت او در «خمسه» است. به نظر من بهترین اثر نظامی همان «هفت پیکر» است، چرا که به‌واسطه مولفه‌های بیشماری که دارد، دست مولفان را برای بازنویسی و بازآفرینی دراین اثر بازمی‌گذارد، چندان که تاامروز این اثر دستمایه اقتباس در قالب‌های هنری متعددی هم قرارگرفته است. البته تمام آثار «نظامی» دارای چنین شاخصه‌هایی هستند.
باتوجه به اینکه این چهارمین همایش ملی بزرگداشت نظامی از سوی ستاد ملی بزرگداشت این حکیم در 21 اسفندماه برگزار می شود، فکرمی‌کنید برگزاری این رویدادها، تا چه سطحی می‌تواند در شناخت بیشتر عموم مردم و علاقه مندان به زبان و ادب فارسی با چنین شخصیت برجسته‌ای تأثیرگذار باشد؟
طبعاً نفس برگزاری کنگره‌هایی ازاین دست می‌تواند نتایج پرباری به همراه داشته باشد، به‌خصوص این که درورای رویدادهایی مانند همایش ملی بزرگداشت حکیم نظامی، دیپلماسی فرهنگی هم نهفته است که به شناخت کشورهای دیگر از شعر و اندیشه او و جهان اندیشه ایرانیان کمک می‌کند تا به گستره فرهنگی و تاریخی کشور ما بیشتر پی ببرند. ضمن اینکه ظرفیت ادبیات کهن ایران زمین به‌قدری گسترده است که می‌توان به دفعات، نه‌تنها درباره نظامی که درباره هریک از این مشاهیر ایران، کنگره‌های باشکوهی برگزار و نظر مخاطبان داخلی و خارجی را نسبت به آن‌ها جلب کرد. اگرچه که معتقدم، برگزاری صرف یک مراسم درباره پاسداشت مقام یک چهره ادبی نمی‌تواند به‌تنهایی کارساز باشد، بلکه فعالیت‌هایی ازاین دست باید به مراکز آموزشی، به‌خصوص مدارس راه یابد تا نسل امروز که به دلیل غلبه تکنولوژی و فضای مجازی، تاحدودی از کتاب و کتابخوان فاصله گرفته‌اند، با‌این چهره‌ها انس بگیرند و ترغیب شوند و به مطالعه تمام آثار آن‌ها بپردازند. از سوی دیگر، اگر قراراست برگ‌های زرین بیشتری به دفتر فرهنگ ما اضافه شود، ناشران و نهادهایی چون انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان و ناشران باید پای کار بیایند و به نویسندگان سفارش دهند تا کتاب‌های بیشتری درباره هریک از شاعران کهن و پرآوازه این مرزوبوم نوشته شود. درواقع چنین نهادهایی می‌توانند نقش زیادی درپررنگ کردن جایگاه مفاخر ادبی ما داشته باشند و با سفارش به نویسندگان، تمهیداتی را فراهم کنند تا آثار مکتوب بیشتری درباره زوایای پیدا و پنهان آثار این شاعران به رشته تحریر درآید. کمااین‌که «چهارمقاله عروضی» و «هفت پیکر» حکیم نظامی از جمله آثار ادبی بوده‌اند که به سفارش انتشارات «پیدایش» به نوشتن آن‌ها پرداختم و هم‌چنان مشتاقم تا درصورت اعلام آمادگی ناشران دیگر، این رویه را درباره دیگر شاعران کهن پارسی انجام دهم.
آزاده صالحی؛ روزنامه‌نگار
منبع: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی