میراث مکتوب – دو ملت ایران و تاجیکستان، هر دو به یک زبان تکلم میکنند و این سرمایۀ بزرگی است که میتواند راه را برای همکاریهای فرهنگی و علمی و اقتصادی بین دو دولت و ملت هموار کند.
اکنون که زبان تاجیکی در کشور تاجیکستان بهعنوان زبان رسمی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است تبادل اطلاعات و اصطلاحات علمی میان دو کشور کاری مفید و ضروری است. بر اساس تحقیقات بهعملآمده در حوزههای جامعهشناسی زبان و اصطلاحشناسی اجتماعی، بین توسعۀ علمی و توسعۀ اصطلاحشناختی رابطهای مستقیم وجود دارد. بررسی تاریخ اصطلاحشناسی و واژهگزینی در هریک از دو کشور ایران و تاجیکستان نشان میدهد که اصطلاحشناسی در این دو کشور همواره با تحولات علمی همگام بوده است. در تاجیکستان نیز، مانند ایران، جریان واژهگزینی با فراز و فرودهایی روبهرو بوده است، بدین ترتیب که از بخش «لغتسازی و لغتشناسی» در «انستیتو زبان و ادبیات رودکی» در آکادمی علوم آغاز شده و سپس به تأسیس «کمیتۀ اصطلاحات» در سال ۱۹۶۰م و در نهایت، پس از تصویب قانون زبان، به تصویب مجدد «کمیتۀ اصطلاحات» در سال ۱۹۸۹م انجامیده است.
در سال ۲۰۱۴م، بهمنظور عملی کردن همکاریهای اصطلاحشناختی ایران و تاجیکستان، یادداشت تفاهمی بین کمیتۀ زبان و اصطلاحات تاجیکستان و فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران به امضا رسید که انتشار فرهنگها و واژهنامههای علمی چندزبانه بخشی از مفاد آن بود. فرهنگ حاضر که در جهت اجرای برنامههای یادشده تدوین گردیده، بر اساس جلد اول کتاب هزارواژۀ پزشکی فرهنگستان زبان و ادب فارسی (منتشرشده در ۱۳۸۹ش/ ۲۰۱۰م) شکل گرفته است. هدف از تألیف این فرهنگ آشنا ساختن متخصصان حوزههای پزشکی در هر دو کشور با شیوههای واژهگزینی یکدیگر و مواد و روشهای گوناگون واژهسازی برای اصطلاحات علمی اروپایی (عمدتاً انگلیسی و روسی) است. در تألیف این فرهنگ، بهمنظور ایجاد سهولت استفاده برای مخاطبان تاجیک، علاوه بر معادل فارسی و لاتینی کلمات، بخشهای دیگری نیز به آن افزوده شده است که از جملۀ آنهاست: نویسهگردانی تعریفهای فارسی به خط سیریلیک؛ ارائۀ معادلها و تعریفهای تاجیکی؛ ارائۀ معادلهای روسی. این مجوعه شامل واژههای پزشکی، علوم پایۀ پزشکی، دندانپزشکی، شنواییشناسی، علوم سلامت و دامپزشکی است.
کتاب هزارواژۀ پزشکی (فارسی ـ انگلیسی ـ روسی ـ تاجیکی) به کوشش گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گردآوری شده که پژوهشگاه فرهنگ فارسی ـ تاجیکی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، آن را در ۴۸۴ صفحه و با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه منتشر کرده است.
منبع: فرهنگستان زبان و ادب فارسی