میراث مکتوب – کتاب نگار و نگاره حاوی تعداد قابل توجهی از نقاشی‌های حرمین شریفین و اماکن مقدسه از قرن یازدهم هجری است.
یکی از کارهای جالب در عرصه تصویرگری نسخه‌های خطی در قرن دهم و یازدهم هجری، نقاشی‌هایی است که از حرمین شریفین برای کتاب فتوح الحرمین لاری فراهم می آمده و در مکه به حاجیان عرضه می شده است، به طوری که امروزه دهها نسخه از آن کتاب مصور در کتابخانه‌های دنیا وجود دارد.
کتاب «نگار و نگاره» که قبلا وعده چاپ آن را داده بودم، این روزها آماده انتشار است و امیدوارم ظرف بیست روز آینده، عرضه شود. این کتاب، یک صد صفحه ای و در قطع رحلی است و حاوی تعداد قابل توجهی از نقاشی های حرمین شریفین و اماکن مقدسه از قرن یازدهم هجری است.
آنچه بنده فراهم آوردم، نقاشی‌هایی از شش نسخه از کتاب فتوح الحرمین محیی لاری است. اصل این کتاب منظوم، در شرح اماکن مقدسه حرمین شریفین است و در جای جای آن نقاشان، به تصویرگری پرداخته و برای توده مردم، نسخه های مصوری از این کتاب فراهم آورده اند. بنده آن تصویر را این در مجموعه همراه با شرح و تفسیر تاریخی و نیز توضیحاتی در باره هر نگاره ارائه کرده ام.
گفتنی است که از این کتاب نسخه‌های بیشمار دیگری در کتابخانه‌های دنیا وجود دارد که بسیاری از آنها ارزشمند است. آنچه من استفاده کردم چندین نسخه از کتابخانه های دانشگاه، ملی و مجلس بود. اما اخیرا و پس از تهیه کتاب، سه نسخه تصویری از این کتاب از سایت gallica بدست آمد و توسط دوست عزیز جناب آقای جزینی در اختیارم گذاشته شد. تصویر این نسخه ها هم جالب است و به خصوص در یکی از آنها، تصاویر زیباتری وجود دارد. برخی از این تصاویر را که از قضا یکی هم در باره بیت المقدس است تقدیم می کنم.
رسول جعفریان
منبع: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران