میراث مکتوب – در نگاه نخست شاید چنین به نظر برسد که نمکمالی روی پوست نوزاد برای محافظت از او در برابر عوامل خارجی، امری جزئی در مراقبت نوزادان در پزشکی یونان باستان و دورۀ اسلامی بوده است.
اما مطالعۀ تاریخِ این روش در پزشکی یونانی و اسلامی و همچنین مطالعۀ دیدگاه‌های ابو مروان بن زُهر (557 ق) دربارۀ این موضوع، سرنخ‌های سودمندی برای فهم موضوع‌های مختلف به دست می‌دهد: نخست، پیشرفت پزشکی کودکان نزد عرب‌ها و مسلمانان؛ دوم، جنبه‌های درونی تغییر تعلیمات نظری و انتقال آن در علوم پزشکی دورۀ اسلامی؛ سوم، ارتباط میان پزشکی تخصصی و پزشکی سنتی؛ و در نهایت، مسئلۀ نوآوری بحث‌انگیز در آثار ابن‌زهر، که شاید برجسته‌ترین پزشک در تاریخ اندلس (شبه جزیرۀ مسلمان ایبریا) باشد. می‌دانیم که روشهای نوآورانۀ بسیار و پیشرفت‌های اساسی در دانش پزشکی به‌طور سنتی به ابن‌زهر منسوب شده است. اما بررسی انتقادی جامعی در دست نیست تا جزئیات روشهای ابن‌زهر را به‌تفصیل شرح دهد و مشخص کند چه مقدار از آن‌ها واقعاً نوآوری‌های او هستند. هدف این مقاله تشریح یکی از این نوآوری‌ها و شاید ساده‌ترین آن‌هاست که دانشمندان تاکنون به آن توجه نکرده‌اند، اما اسناد کافی دربارۀ آن موجود است که بتوانیم گزارشی جامع از پیشینۀ آن، نتایج، دلایل معرفی و موفقیت نسبی این روش عرضه کنیم. گرچه نتیجه‌گیری‌های این مقاله به‌طور کلی از منابع اندلسی و اسپانیایی گرفته شده است، سرنخ‌های سودمندی برای فهم آنچه در نواحی جغرافیایی دیگر و دوره‌های تاریخی دیگر انجام شده، به دست می‌دهد.
متن کامل این مقاله نوشتۀ میکل فورکادا ترجمۀ زینب پیری که در تازه ترین شمارۀ دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران (دوفصلنامـۀ تاریـخ علوم و فناوری دورۀ اسلامی سال سوم، شمـارۀ دوم، پاییز و زمستان 1393 شمارۀ پیاپی: 6) منتشر شده است اینجا بخوانید.