میراث مکتوب – به ابتکار مدیر گروه زبان فارسی دانشگاه دولتی خجند، پرفسور عبدالجمال حسناف، و با پشتیبانی کتابخانۀ ملی تاجیکستان اثر معروف جغرافیایی عهد سامانی، حدود العالم من المشرق الی المغرب، توسط انتشارات بخارا منتشر شد.
انتشار کتاب مذکور بر اساس متن علمی ـ انتقادی دانشمند ایرانی منوچهر ستوده، که در سال 1372 به دست چاپ رسیده است، صورت گرفته و در موارد ضروری با نشر فاکسیملۀ کابلی آن که در سال 1963 به همت دانشمند افغانی، میر حسینی، منتشر شده، مقابله و قیاس گردیده است. دکتر عبدالجمال حسناف در پیشگفتار کتاب تأکید نموده که همراه با متن کامل کتاب، مقدمۀ بارتولد بر یکی از نشرهای کتاب، که آن را میر حسینی از روسی به فارسی ترجمه نموده است، و نیز مقاله پروفسور مینورسکی راجع به مؤلف حدود العالم، به عنوان حواشی و ضمایم کتاب الحاق شده است. مصحح کتاب افزوده که در پایان حدود العالم حواشی مقاله بازتولید و 16 نقشه جغرافی نیز جای داده شده است.
در ادامۀ پیشگفتار حسناف افزوده است که: «در جریان تهیه متن و حواشی و تعلیقات مینورسکی مشکلاتی وجود داشت که پیش از همه به خوانش اسامی جغرافی و اشخاص جداگانه مربوط بود. از این رو برای رفع این موارد از ترجمه میرحسین شاه، که آن را دو تن از پژوهشگران ایرانی (دکتر مریم میر احمدی و دکتر غلامرضا ورهرام) در سال 1372 تصحیح نموده و با وارد کردن افزوده های بعدی مینورسکی در ایران چاپ نمودند، نیز هنگام تهیه متن به صورت مقابله و قیاس استفاده نمودیم.»
گفتنی است که اگر چه نشر مذکور چاپ سوم کتاب حدود العالم در تاجیکستان است، اما از نظر متن شناسی و تصحیح از چند جهت اولویت دارد. از جمله اینکه: نخستین نشر کامل کتاب حدود العالم به شمار می رود، این در حالی است که نشرهای قبلی کتاب که اولی در سال 1983 به مناسبت هزارمین سال تألیف این اثر و دومی در سال 2008 صورت گرفته است، هیچ کدام در بر گیرندۀ متن کامل این کتاب معتبر جغرافی نیست.
ثانیاً به تأکید مصحح کتاب حدود العالم، متأسفانه در هر دو چاپ صورت گرفتۀ پیشین غلط های زیادی وجود دارد که در نشر جدید این اغلاط تا حد ممکن برطرف شده اند.
نشر جدید حدود العالم زیر نظر رئیس کتابخانۀ ملی تاجیکستان آکادمیسیون ناصر جان سلیم آف به نشر رسیده است.
معرفی کتاب از نورعلی نورزاد