میراث مکتوب – ارشاد، اثر ابومحمد عبدالله بن محمد قلانسی، از آثار اخلاقی- عرفانی احتمالاً اوایلِ سدۀ ششمِ هجری است كه به زبانِ فارسی در یكی از شهرهای فرارود نگارش یافته و دست نویس های آن در محدودۀ گسترده ای از شرق تا غرب جهان اسلام بین حنفیان پراكنده است.
این پراكندگی و توزیع حاكی از قبولِ عام اثر در بینِ پیروانِ فرقۀ مزبور است. اخیراً نسخه ای از كتاب قلانسی در ایران شناسایی شد كه شباهت های بسیاری به نسخۀ هندی موجود در پاكستان دارد. این نسخه، در میانِ نسخه های هندی وارداتی به ایران از طریقِ افغانستان، به مثابۀ اثری ناشناس در كتابخانۀ مجلس نگهداری می شود كه پس از بررسی، مشخّص گردید دست نویسی از ارشاد است. نسخۀ حاضر كه از هر حیث دست نویسی هندی محسوب می شود، علاوه بر اینكه در فاصلۀ زمانی بسیار نزدیكی نسبت به نسخۀ هندی دیگرِ ارشاد تولید شده و شاید حتّی هر دو به خطّ یك كاتب باشد، به تحریرِ كهن و اصیلِ اثر تعلّق دارد كه تاكنون منتشر نشده است. در این نوشتار، به وجوه مختلف اهمیت این دست نویس اشاره خواهد شد.
متن کامل این مقاله که در مجلۀ شبه قاره (شمارۀ سوم، پیاپی 3، پاییز ـ زمستان 1393) منتشر شده است اینجا بخوانید.