جاری، در محل این مؤسسه برگزار شد.
موسسۀ مطالعات پیشرفته درباره آسیا – دانشگاه توکیو، تیرماه ۱۳۹۲
حضور دکتر سوسن اصیلی (رئیس بخش نسخ خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران) در ژاپن که برای گذراندن دوره شش ماهه فرصت مطالعاتی به این کشور تشریف آوردند، موجب برگزاری این کارگاه آموزشی شد.
در این کارگاه حدود بیست و هفت تن از اساتید و پژوهشگران ژاپنی شرکت کردند. استاد اصیلی طی سه روز و شش جلسه به آموزش موضوعات اساسی و مهم شناسایی نسخه های خطی پرداختند. این دوره با عنوان: «دوره نسخه شناسی نسخه های اسلامی و ایرانی» در شش محور تنظیم و ارایه گردید:
نخستین جلسه به طرح مباحث کلی نسخه شناسی اختصاص داشت. این مباحث به ویژه برای دانشجویانی که در آغاز راه استفاده از نسخه های خطی بودند استفاده بیشتری داشت. در این نشست به موضوعاتی چون ساختار نسخه های خطی، مراحل نسخه نویسی، قلمرو تولید نسخه های خطی و انواع نسخه های خطی پرداخته شد.
جلسه دوم در موضوع جلد نسخه های خطی طرح شد. در این جلسه درباره ویژگیهای هنر جلدسازی در جهان اسلام و انواع جلدهای نسخه های خطی و چگونگی شناسایی آنها بحث شد. همه مباحث با به نمایش درآوردن تصویر نمونه های نسخه های خطی ارائه گردید.
جلسه سوم این دورۀ آموزشی درباره قطع نسخه های خطی و انواع کاغذ بحث شد. در این کلاس علاوه بر مراکز تولید کاغذ در جهان اسلام و ویژگیهای کاغذهای تولید شده، راههای تشخیص تاریخ نسخه با توجه به کاغذ آن نیزمورد بحث قرار گرفت.
جلسه چهارم این کارگاه به خطوط اسلامی اختصاص داشت. در این کلاس درباره ویژگیهای خط و انواع خطوط اسلامی به کار رفته در نسخ خطی در دوره های مختلف و مناطق مختلف جهان اسلام با ارائه نمونه های آنها بحث شد.
در نشست پنجم دربارۀ تزیینات نسخه های خطی بحث شد. تصویر در نسخه های خطی، مکاتب نقاشی و شیوه تشخیص آنها، تذهیب و مکاتب آن، انواع تزیینات دیگر مانند جدول، کمند و… مطالبی بودند که در این جلسه همراه تصویر مورد بررسی قرار گرفتند.
آخرین جلسه این کارگاه به بحث درباره اهمیت و ویژگیهای یادداشتهای نسخه های خطی و انجامه ها اختصاص داشت.
این کارگاه در محل مؤسسۀ مطالعات پیشرفته درباره آسیای دانشگاه توکیو برگزار شد. در این مؤسسه مجموعه‌ای از نسخه های خطی اسلامی متعلق به مجموعه دایبر نگهداری می شود. در هر جلسه در پایان کلاس استاد مطالب ارائه شده را به طور عملی با توجه به نسخه های انتخاب شده از این مجموعه برای شرکت کنندگان توضیح می داد. جلسات پرسش و پاسخ با توجه به اینکه بر مبنای تجربیات شرکت کنندگان در زمینه کار با نسخه های خطی قرار داشت بسیار سودمند بود.
به دلیل این که این کارگاه آموزشی، «نخستین کارگاه نسخه‌شناسی نسخ خطی اسلامی در ژاپن» بود، از بسیاری جهات برای اساتید و پژوهشگران ژاپنی که در حوزهٔ تاریخ اسلامی و نسخه‌شناسی کار می‌کنند سودمند و مفید بود و شرکت‌کنندگان در آینده نزدیک آنچه را که در این کلاس‌ها یاد گرفتند برای تحقیقات خودشان به کار خواهند برد.