میراث مکتوب- کتاب مناسبات معماری و علوم در ایران دوران اسلامی به قلم روح‌الله مجتهدزاده و به همت انتشارات فرهنگستان هنر منتشر شده است.
در پشت جلد کتاب آمده است:
پیشه‌ورزانه‌بودن و غلبه سنّت شفاهی در آموزش و انتقال معماری گذشته کشورمان غالباً موجب این سوءتعبیر شده که معماریِ تاریخی ایران سنّتی فاقد دانش است که دستاوردهای خیره‌کننده آن نیز از منابعی غیر از علم (چون تجربه، شهود و نظایر آن) حاصل آمده؛ اما آیا به‌راستی تمام دستاوردهای شکوهمند معماری گذشته می‌توانسته فارغ از دانشی نظام‌مند حاصل آید؟ معماری گذشته ما چه نسبتی با نظام علمی زمانه خود داشت؟ علوم چه نقشی در نظام معماری و مراتب صنفی آن داشتند؟ این پرسش و پرسش‌هایی از این دست سؤالاتی است که کتاب حاضر تلاش کرده به آنها بپردازد و به‌جای فروکاستن نسبت علم و معماری به نسبت عالمان و معماران، که تقلیلی رایج است، با درنظرگرفتن این دو به‌مثابه دو حوزه مستقل معرفت در تمدن اسلامی، به پاسخی درخور برای این پرسش‌ها دست یابد.
همچنین مهرداد قیومی‌بیدهندی، استاد دانشگاه شهید بهشتی، در تقریظی که بر این کتاب نوشته توضیح می‌دهد:
… پیش‌تر نیز برخی از دانشوران به پرسش از نسبتِ معماری و اقسام معرفت‌ها و علوم در جهانِ اسلام اعتنا کرده بودند؛ اما تحقیقی به این جامعیت و با این میزان از دقت و با چنین نتایجی بی‌تردید تازه است. اگر بتوان به چیزی از قبیل فلسفه علمِ معماری و تاریخِ علمِ معماری قائل بود، این تحقیق بی‌شک گامی مهم در این دو حوزه است.
این کتاب در شش فصل به نگارش درآمده است: فصل اول، با عنوان «مروری بر نسبت علم و معماری در پژوهش‌های موجود» نسبت علم و معماری را بررسی می‌کند؛ در فصل دوم، «کدام علم؟ کدام معماری؟»، این دو مقوله به تفصیل شرح داده می‌شوند و فصل سوم، «منابع و روش تحقیق در فهم نسبت علم و معماری»، به فلسفه علم مسلمانان و پیشینه و سیر طبقه‌بندی علوم در جهان اسلام اختصاص دارد؛ چهارمین فصل با عنوان «نسبت علم و معماری در متون طبقه‌بندی علوم» به نسبت این دو مقوله در قرنهای گذشته می‌پردازد و نویسنده در فصل پنجم با عنوان «مراتب علمی در صناعت معماری؛ طرح یک نظریه» مفهوم، جایگاه و سیر تحول علم معماری را در طبقه‌بندی علوم بررسی می‌کند و آخرین فصل با عنوان «نتیجه»، با بررسی چگونگی ارتباط معماری با سایر علوم و نقش علم در حوزه عمل معماری، پرسش‌های تازه برای مخاطبان این رشته مطرح می‌کند.
این اثر دستاورد تازه مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) در 230 صفحه با شمارگان 500 نسخه و بهای 69هزار تومان برای علاقه‌مندان به حوزه معماری و شهرسازی در سال 1400 است.
علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب ارزشمند می‌توانند به نشانی خیابان ولیعصر، نرسیده به چهارراه طالقانی، شماره 1550، کتاب‌فروشی فرهنگستان هنر، مراجعه کنند.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگستان هنر