اولین شماره فصلنامه مخطوطاتنا در قطع رحلی – مانند کتاب شیعه- در ۳۹۸ صفحه، (ماه رمضان ۱۴۳۵، تابستان ۲۰۱۴) به همت عتبۀ مقدّس علوی، و با مدیر مسؤولی شیخ ضیاءالدین زینالدین متولی آستان مقدس امام امیرالمؤمنین علیه السلام منتشر شد.
نشر این مجله را به دست اندرکاران آن و تراث پژوهان تبریک میگوییم.
مقالات این شماره عبارت است از:
مخطوطات المصحف الشریف في العالم و مخطوطات المصحف المنسوب إلی الإمام علي «علیه السلام»؛
تعلیقات محمد حسین کتابدار العتبة العلویة «۱۰۹۸ هجریة» علی کتاب عمدة الطالب لابن عنبة «ت ۸۲۸ هجریة»؛
شعر ابن العرندس الحلّي «ت نحو ۸۴۰ ﻫ»؛
العقود الدریّة في الأمراء المصریة لجمال الدین أبي الحسین الجزّار المصری «ت ۶۷۹ ﻫ»؛
المراسلة رسالة لمولانا کمال الدین میثم البحراني الی الخواجة نصیر رحمه الله؛
أصول العربیة حدیث أمیرالمؤمنین في أصول العربیة الذي حدث به أبا الأسود الدؤلي لمیرزا محمد بن سلیمان الطبیب التنکابني؛
فهرست مخطوطات مکتبة السید جعفر آل بحرالعلوم.
چنانکه ملاحظه میشود یکی از مقالات این شماره نامۀ ابن میثم بحرانی به خواجه نصیر طوسی (رضوان الله علیهما) است. برای اینکه دوستان دست اندرکار مخطوطاتنا دقّت بیشتری در کارشان به خرج دهند در اینجا به طور اشاره اشکالات این مقاله را که در ص ۲۸۳- ۳۲۵ این شماره چاپ شده یاد میکنم:
مقدمه و متن این مقاله مشحون از خطاهای عجیب و غریب است و پس از اینهمه تحقیق موجود و در دسترس درباره ابن میثم، معنی ندارد نویسنده این مقاله دچار اینهمه اشتباه شود:
۱. در ص ۲۸۹ ولادت ابن میثم را به سال ۶۳۶ ذکر کرده که قطعاً و جزماً و به دلایل متعدد خطاست (رک: ابن میثم البحرانی حیاته وآثاره، ص ۲۴- ۲۵) و عجیب اینکه در دو صفحه بعد یعنی ص ۲۹ وفات استاد ابن میثم یعنی ابوالسعادات اسعد بن عبدالقاهر اصفهانی را به سال ۶۳۵ ذکر کرده است که البته صحیح آن حدود ۶۴۰ است (رک: صفایی نامه، ص ۱۴۸) و دقت نکردهاند کسی که متوفای ۶۳۵ است چگونه میتواند استاد کسی باشد که در ۶۳۶ به دنیا آمده است!
۲. به دنبال اشتباه بزرگ قبل، در ص ۲۹۴ نوشتهاند: ابن میثم هنگام وفات در سال ۶۷۹ بیش از ۴۳ سال نداشت! که هر دو اشتباه است، زیرا ابن میثم در ۶۸۷ زنده بوده است. (رک: ابن میثم البحرانی، ص ۲۴- ۲۵) و ثانیاً ولادتش قبل از ۶۱۰ اتفاق افتاده و هنگام وفات حداقل ۷۷ ساله بوده است.
۳. در ص ۲۹۳- ۲۹۴ این آثار را به ابن میثم نسبت دادهاند که هیچ یک از آنها تألیف ابن میثم نیست:
۱- الاستغاثة في بدع الثلاثة؛
۲- الدرّ المنثور؛
(رک: ابن میثم البحراني حیاته و آثاره، ص ۱۸۶- ۱۹۰).
۴. ولی مهمتر از همه اینها اشتباهات فاحش در تصحیح متن رسالهای است که موضوع این مقاله است و آنچه گذشت مربوط به مقدمه آن بود.
الف) در ص ۳۰۳ نوشتهاند: نسخه این رساله در عتبۀ علویه (علی صاحبها آلاف السلام و التحیة) منحصر به فرد است و نسخه دیگری از آن وجود ندارد. این سخن درست نیست؛ زیرا نسخه دیگری از آن در مجموعهای در کتابخانۀ فاضل خوانساری به شمارۀ ۲۲۰ هست و در فهرست آن که حدود بیست سال پیشتر منتشر شده معرفی شده است و بر اساس همان نسخه، این رساله در کتاب ابن میثم البحرانی حیاته وآثاره، ص ۹۸- ۱۰۵ تصحیح و منتشر شده است.
ب) مقایسۀ صفحه اول مراسله، با تصویر آن که در ص ۳۰۵ مخطوطاتنا چاپ شده، نشان میدهد که تنها در همان صفحۀ اول چندین خطای فاحش رخ داده است.
رضا مختاری