میراث مکتوب- «آینۀ میراث» که در حوزۀ پژوهش‌های ادبی و متن‌شناختی مقالات تحقیقی منتشر می‌کند، یکی از سه نشریۀ مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب به مدیر مسئولی اکبر ایرانی است. این نشریه، هرچند رتبۀ علمی از وزارت علوم دارد، اما برخلاف بسیاری از مجلات علمی-پژوهشی، از دیگر پژوهشگرانی که مدرک تحصیلی ارشد یا دکتری ندارند، مقالات ارزشمندی منتشر می‌کند. سردبیر این نشریه دکتر مجدالدین کیوانی است که خود نویسندۀ صدها مقالۀ پژوهشی در نشریات معتبر خارجی و داخلی و استاد تمام دانشگاه خوارزمی بوده است و به دلیل تسلطی که به زبان انگلیسی دارد، چکیده‌های مقالات را به انگلیسی برمی‌گرداند. ناگفته پیداست که با دقت مقالات را ویرایش و بر آنها نظارت می‌کند.
طبق مقررات وزارت علوم که هر نشریۀ علمی باید در سال ۲۴ مقاله منتشر کند، در این دوفصلنامه ۱۲ مقاله منتشر شده و پیش از آنکه به صورت محدود چاپ و منتشر شود، در پایگاه مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری به نشانی www.ircet.ac.ir و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به نشانی www.isc.gov.ir و www.am-journal.ir/issue_21935_23691.html بارگذاری شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار داده می‌شود.
محور اصلی این مقالات متن چاپ شده، بررسی یک موضوع در متن کهن، بررسی روش متن‌شناسی در یک اثر و واژه یا اصطلاح در بیت یا متن اثر و موضوعاتی از این دست میباشد.
دکتر مجدالدین کیوانی سخن سردبیر این شماره از «آینه میراث» را به دوست دیرین خود استاد احمد سمیعی گیلانی اختصاص داده و در باب روش استاد در ویراستاری و دیگر هنرهای علمی او سخن رانده است.
مهدی کمالی به یک بدفهمی تاریخی در ترجمه یک واژه پرداخته که از شفای ابن‌سینا به اساس‌الاقتباس خواجه نصیر طوسی سرایت کرده و آن کلمۀ «سحنه» است. این کلمه به غلط از یونانی به عربی و سپس به صورت شحنه به فارسی در بخش فنّ شعر منتقل و ترجمه شده است. سحنه در اصل به معنای حالت و رنگ چهره و دیگر عبارت «اخذ به وجوه» است که به معنای نقش بازی کردن است که بر اثر تصحیف و بدفهمی، مترجم آن را به نادرستی چیز دیگر ترجمه کرده و نویسنده سعی نموده به تفصیل در این باره توصیح دهد.
سید احمد قائم مقامی تحقیقی از کلمۀ «گوانجی» که به سه ضبط در شاهنامه آمده، ارائه کرده و آن را با کلمۀ گوانیگ در زبان پهلوی هم‌ریشه دانسته است. علی صفری آق‌قلعه، نسخه‌شناسِ مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، منظومۀ خُنگارنامه را به عنوان منبعی در تاریخ عثمانی معرفی کرده، در این منظومه اطلاعات ارزشمندی در بارۀ هرمز و بحرین بیان شده است.
«تأمّلی در ابیات و عبارتی از گلستان سعدی» عنوان مقالۀ یاسر دالوند است. سجاد امیری باوندپور پژوهشگر مطالعات سریانی، مقاله‌ای با عنوان «از حیره تا طور عبدَین، نکاتی دربارۀ زندگی‌نامۀ سریانی یوحنّای تازی» که تاکنون ویرایش خوبی از متن سریانی زندگی وی منتشر نشده، ارائه کرده است. به ادعای نویسنده، این متن و برخی متون سریانی دیگر حاوی اطلاعات ارزشمند جامعۀ ایرانشهری در عصر ساسانی است. دربارۀ عطاملک جوینی و سبک تاریخ‌نگاری او سخنان بسیار رفته است. نویسندۀ مقاله، مرتضی دانشیار در مقالۀ خود سعی کرده به ابهامات و پرسش‌هایی در این باره پاسخ دهد.
محمد جعفری قنواتی رئیس بخش مردم‌شناسی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی در مقالۀ خود کوشیده به این پرسش پاسخ دهد که «آیا گرگ، توتم مردم آذربایجان است؟» او به تفصیل با آوردن مستندات تاریخی توضیح داده که گرگ در سروده‌های قطران، نظامی، خاقانی، صائب و شهریار، موجودی اهریمنی است و کارکردی به جز ایجاد شر نداشته و به این دلیل نمی‌تواند توتم مردم آذربایجان باشد.
جواد بشری با معرفی منشوری از دورۀ تیموری مربوط به نذورات آستان قدس رضوی، بیان می‌کند که فردی به نام سید احمد حسینی مشهدی از طرف یکی از حاکمان تیموری مأمور به اخذ نذورات افرادی شود که قادر به زیارت حضرت نبوده و او این هدایا را به تولیت وقت تحویل می‌داده است.
رضوان مسّاح سیر تحول معنایی واژۀ عذرا را از لحاظ تاریخی در مقالۀ خود بررسی می‌کند. علی بابایی نقدی بر چاپ رسالۀ استتار الامام ایوانف و ذکّار نوشته و خطاهای آنان را در بدخوانی کلمات و اصطلاحات اسماعیلی نشان داده است.
تاریخ رستم‌خان سپهسالار گرجی دربارۀ یکی از سرداران گرجی دربار شاه‌صفی است که در نبرد با عثمانی‌ها پیروزی‌هایی بدست آورده بود. این کتاب را سال گذشته میراث مکتوب منتشر کرد. محسن بهرام‌نژاد مصحح این اثر اطلاعات تازه‌ای از سبک تاریخ‌نگاری مؤلف که به بیجن‌خان تاریخ‌صفوی‌خوان معروف بوده، در مقاله به چاپ رسیده در شماره ۷۱ آینه میراث گزارش کرده است.
مقالۀ آخر این نشریه، معرفی رساله‌ای است در شرح ده عبارت عربی از شخصی به نام بابا طاهر جصّاص(گچ‌کار) که گویا قدیمی‌ترین شرح یافت‌شده در شرح فارسی سخنان بابا طاهر است و با مطالبی که در مقدمۀ این رساله آمده معلوم می‌شود، مسئلۀ خلط این دو شخصیت مربوط به زمانی دورتر تا قرن نهم بوده است.
مجلۀ علمی آینۀ میراث به طور رایگان در پایگاه‌های پیش‌گفته و نیز وب‌گاه میراث مکتوب و نور مگز، قابل دسترسی برای پژوهشگران است.
مریم مرادخانی
