میراث مکتوب – تاریخ شفاهی یکی از روش‌های نوین ضبط و ثبت خاطرات است. این روش ثبت تاریخ، به‌عنوان یکی از شیوه‌های جدید پژوهشیِ حائز اهمیت، نقش بسیار مؤثری در تاریخ‌نگاری معاصر ایفا کرده است. محصول تاریخ شفاهی جریان روائی تاریخ است که مصاحبه‌شونده، با واپایش و تدبیر مصاحبه‌گر، آن را می‌سازد.
با توجه به اهمیت این حوزه، سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر به این شیوۀ جدید و تهیۀ تاریخ‌های شفاهی اهتمام ورزیده است. مصاحبه‌های مجموعۀ حاضر که به گفت‌وگو با استاد اسماعیل سعادت اختصاص یافته، در سال ۱۳۹۶ منتشر شده است. استاد اسماعیل سعادت، عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر گروه تحقیقات ادبی فرهنگستان است که یکی از برجسته‌ترین و اثرگذارترین شخصیت‌های علمی و فرهنگی روزگار ما به شمار می‌آید و نام او با تاریخ ویراستاری در ایران گره خورده است. به همین جهت بخشی از مطالب این کتاب حول موضوعاتی در حوزه‌های چاپ و نشر و ویرایش و ترجمه است. مجموعۀ حاضر، به‌جز مقدمه، شامل هفت فصل است که عبارت‌اند از: فصل اول: خانواده، مکتب‌خانه، و مدرسۀ ابتدایی؛ فصل دوم: دبیرستان، دانش‌سرا، و فراگیری زبان فرانسه؛ فصل سوم: آغاز تحصیلات دانشگاهی و انتشار نخستین ترجمه‌ها؛ فصل چهارم: فن ترجمه و متون فلسفی؛ فصل پنجم: بنگاه ترجمه و نشر، مؤسسۀ فرانکلین و فن ویرایش؛ فصل ششم: رشتۀ زبان‌شناسی، فرهنگستان ادب و دانشنامۀ زبان فارسی؛ فصل هفتم: فرهنگ آثار (ترجمه‌ای) و فرهنگ‌های معاصر. کارنامه (شامل کتاب‌ها و مقالات) و گزیدۀ تصاویر و نمایه و کتابنامه بخش‌های پایانی این مجموعه را تشکیل می‌دهند.
کتاب مروارید اندیشه: مصاحبۀ تاریخ شفاهی با اسماعیل سعادت، به کوشش خانم پیمانه صالحی گردآوری شده که انتشارات سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی آن را در ۲۲۰ صفحه و با شمارگان ۵۰۰ نسخه، به بهای ۱۸۰هزار ریال منتشر کرده است.
منبع: فرهنگستان زبان و ادب فارسی