میراث مکتوب- مراسم بزرگداشت علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، نویسنده، مترجم و پژوهشگر فقید کشور به همت ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی همدان، با همکاری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چهارشنبه 7 خردادماه 1404 در مجتمع فرهنگی هنری شهید آوینی همدان با حضور پرشمار استادان و پژوهشگران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم محمدرضا جوادی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی همدان از علیرضا ذکاوتیقراگزلو به عنوان یکی از افتخارات فرهنگی پنجاه سال اخیر استان یاد کرد و گفت: استاد ذکاوتی، نقشی برجسته در گسترش شعر، موسیقی و فرهنگ این دیار داشت و با اخلاق نیک، تواضع و جواندوستی، الگویی الهامبخش برای نسل جدید بود.
به گفته وی، استاد ذکاوتی در طول چهار دهه فعالیت علمی، آثار ارزشمندی در زمینه عرفان، ادبیات فارسی و عربی، تاریخ اجتماعی و مذاهب بهجا گذاشت و شخصیتی صادق، متواضع و سادهزیست بود که علم و عمل را توأمان در زندگی خود جاری کرده بود.
ارائه فهم اصیل از دین داری
در بخش دیگری از این رویداد انشاءالله رحمتی عضو شورای مشاوران علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به ایراد سخن پرداخت و گفت: تواضع استاد ذکاوتی، ریشه در سلوکی عرفانی داشت که در رفتار و نوشتههایش نمایان بود.
رئیس بنیاد ابن سینا با اشاره به کتاب تشیع و تصوف، از ترجمه این اثر بهعنوان یکی از کارهای ماندگار استاد یاد کرد و گفت: این اثر تلاشی برای نشان دادن همافزایی تاریخی میان دو مؤلفهی مهم هویت دینی ایرانیان است.
به گفته وی، ذکاوتی با نگاهی علمی و مسئولانه، نسبت میان تشیع و تصوف را از تقابلگراییهای رایج فراتر برده و فهمی اصیل از دینداری ارائه داده است.
او همچنین تأکید کرد که در دورهای که عرفانهای جعلی رواج یافتهاند، بازخوانی عالمانه میراث دینی و عرفانی، چنانکه استاد ذکاوتی انجام داد، ضرورتی مضاعف دارد. رحمتی افزود: آثار ایشان نه صرفاً ترجمه، بلکه تلفیقی از تحلیل، نقد و دغدغهی عمیق نسبت به فرهنگ دینی ایرانی است و باید با پژوهشهای فلسفی و پدیدارشناختی ادامه یابد.
شخصیت ذکاوتی؛ فراتر از واژهها
حسین معصومی همدانی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در آیین، علیرضا ذکاوتیقراگزلو را انسانی کمنظیر توصیف کرد که در چندین حوزه از جمله تحقیق، ترجمه، نویسندگی و حتی شعر حضوری اصیل و عمیق داشت.
وی تأکید کرد که شخصیت ذکاوتی فراتر از آن است که در قالب واژهها توصیف شود.
معصومی همدانی با اشاره به استاد ذکاوتی بهعنوان شاعری توانا، گفت: او شعر را زمانی کنار گذاشت که درک کرده بود تکرار آن بدون صدای نو، بیمعناست و همین سکوت شاعرانه، یکی از شعرهای نانوشته زندگیاش بود.
وی همچنین از فروتنی ذکاوتی و علاقهاش به یادگیری از مردم عادی سخن گفت؛ ویژگی نادری که حتی در تجربه شغلی او در بانک مرکزی هم دیده میشد.
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی به علاقه و نگاه تلفیقی استاد به شخصیتهایی چون ابوحیان توحیدی و خیام هم اشاره کرد و گفت: ذکاوتی با نگاهی پیچیده و انسانی به این چهرهها مینگریست، او هم مؤمن بود و هم آزاداندیش، بیآنکه میان دینداری و پرسشگری تعارضی ببیند.
معصومی همدانی از روح هنری استاد هم یاد کرد که حتی در تحقیقات علمیاش بازتاب مییافت و آرزو کرد اشعار ذکاوتی منتشر شود تا جنبههای ناپیدای شخصیت او بهتر شناخته شود.
وی در پایان تصریح کرد: ذکاوتی انسانی بود که میان عقل و ایمان، علم و احساس، و منطق و معنویت زیست میکرد؛ بیتظاهر، بیجاهطلبی و فروتن، و همین تعادل درونی، او را استثنایی و ماندگار ساخت.
ذکاوتیقراگزلو؛ مایه افتخار استان همدان
حمزه امرایی معاون سیاسی و امنیتی استاندار همدان نیز ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این مراسم، از تلاشهای ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان تقدیر کرد و برگزاری آیینهای بزرگداشت مفاخر علمی و فرهنگی را اقدامی ارزشمند و شایسته دانست.
وی استاد ذکاوتیقراگزلو را یکی از چهرههای برجسته و مایه افتخار همدان دانست که همواره در محافل فرهنگی مورد احترام بود.
امرایی با اشاره به مطالعات شخصی خود در حوزه تاریخ، فعالیت در این عرصه را خدمتی بزرگ به جامعه دانست و تأکید کرد که چنین مراسمهایی علاوه بر زنده نگه داشتن نام بزرگان، زمینهساز آشنایی نسل جوان با میراث علمی و فرهنگی کشور است.
او با تأکید بر پیشینه کهن استان همدان بهعنوان زادگاه و مدفن بسیاری از بزرگان، خواستار تلاش بیشتر برای معرفی این چهرهها با حمایت مسئولان فرهنگی شد و ابراز امیدواری کرد که روند گرامیداشت مفاخر همدان با قدرت ادامه یابد.
منبع: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی