به گزارش روابط عمومی مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، سخنرانی محمود عابدی، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به مناسبت بزرگداشت روز اسناد ملی و میراث مکتوب، امرروز دوشنبه 20 اردیبهشت‌ماه 1400، در قالب دومین بخش از یکصد و پنجاهمین نشست مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، در صفحۀ اینستاگرام این مؤسسه پخش شد.
عابدی ضمن شادباش فرا رسیدن روز ملی میراث مکتوب به همه علاقه‌مندان گنجینه‌های فرهنگی و ادبیِ ملی، گفت: گستردگی دامنۀ میراث مکتوب ما بر کسی پوشیده نیست. این میراث از سنگ‌نوشته‌ها تا آثاری را که از همین سده‌های اخیر باقی است، در برمی‌گیرد؛ سنگ‌نوشته‌هایی که هر کلمۀ آنها گوشه‌ای از فرهنگ ملی ما را از دیر زمان به خوبی نشان می‌دهد و آثاری که منحنی کوشش‌های فرهنگی قوم ما را با خود دارد.
وی بازشناسی این آثار، فراهم آوردن نسخه‌ها و نمونه‌های آنها، تصحیح دقیق آنها و معرفی ارزش‌های‌شان برای نسل جدید را بسیار مهم و اصلی روشن بر همگان دانست و گفت: گاهی فراهم کردن این نسخه‌ها و تصحیح مجددشان به گونه‌ای اتفاق می‌افتد که ارزش متن را دیگرگون می‌کند که تاریخ بیهقی، کلیله و دمنه، اسرار التوحید و مقالات شمس از نمونه‌های برتر این نوع کارها است.
عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به چاپ مقالات شمس به تصحیح استاد محمدعلی موحد، گفت: پیش از آنکه این کار انجام بگیرد باور بسیاری از محققان دربارۀ شخصیت فرهنگی شمس تبریز به گونۀ دیگری بود و چه بسا داوری‌ها با نوعی خطا و سهو در آمیخته بود. اما همت بلند استاد عزیز که خداوند عمر و عزت ایشان را بیشتر کند کاری کرد که معرفت ما را نسبت به شخصیت فرهنگی شمس تبریز و رابطۀ آن با مولانای بزرگ تغییر داد. امروز محققان چیزهایی دربارۀ شمس تبریز و اندیشه‌های او و بعضی از زوایای فکری و هم رابطۀ اندیشۀ شمس تبریز با مثنوی و آثار مولوی می‌شناسند و یافته‌اند که پیش از آن سابقه نداشت.
وی تصحیح اسرار التوحید را نیز همانند مقالات شمس کاری ارزشمند توصیف کرد و گفت: کسانی که مقدمه بسیار بسیار مفید اسرار التوحید را دیده و دریافته‌اند که در آن مقدمه مطالبی هست که در کمتر کتابی به آسانی می‌توان یافت، می‌دانند که تصحیح اسرار التوحید با آن مقدمه و مؤخره چه کار ارجمندی است. کار کلیله و دمنه مرحوم استاد مینوی و توضیحات ایشان هم از همین قبیل است و البته نمونه‌های این چنینی دیگری هم وجود دارد.
عابدی دربارۀ نقش مؤسسۀ میراث مکتوب در این حوزه، گفت: دفتر نشر میراث مکتوب که با همت دوست فرهنگی ما آقای دکتر اکبر ایرانی پا گرفته است و از آغاز کار با جمع بسیار محدود و معدودی کار خود را شروع کرده امروزه نتایج بسیار چشمگیری به بار آورده است. شمار آثاری که تا به امروز میراث مکتوب عرضه کرده نزدیک به 400 عنوان است که بعضی از آنها کتاب‌های بسیار ارجمندی هستند و انصافا احیای آنها خدمت بسیار شایانی بوده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با اشاره به جذب و پرورش پژوهشگران در مؤسسه میراث مکتوب، گفت: این مؤسسه توانسته افرادی را به خود جذب کند و بعضی از جوانان را در این دفتر گرد هم بیاورد و آنها را تربیت کند که گاهی کارهای حیرت‌انگیزی انجام داده‌اند. کشف بعضی آثار از کتابخانه‌های ترکیه و تصحیح و عرضه آنها از همین نمونه‌های بسیار خوب و حیرت‌انگیز است.
وی با بیان این که کار بازشناسی نسخه‌های فارسی هنوز و هنوز و هنوز ادامه خواهد یافت، اظهار کرد: کافی است شما نگاهی به فهرست نسخه‌های خطی موجود در ترکیه و در کتابخانه‌های بزرگ داخلی و در کتابخانه‌های هند و پاکستان و کتابخانۀ تاشکند ازبکستان بیندازید. چنان که گفته‌اند کتابخانۀ مؤسسۀ ابوریحان بیرونی تاشکند بالغ بر 18 هزار عنوان نسخه خطی دارد که بسیاری از آنها به زبان فارسی است و بعضی از آنها هنوز چنان که باید شناسایی نشده‌اند.
عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی فعالیت مؤسسۀ میراث مکتوب را دنبالۀ کار بسیار خوب و به یاد ماندنی بنیاد فرهنگ و کاری ارجمند توصیف کرد و گفت: به نظر من کسی نیست که قدر این اقدامات را نداند. امیدوارم که در روزها و در فصول آینده همت مؤسس این مؤسسه آقای دکتر اکبر ایرانی افزون باشد و امکانات این مؤسسه با عواملی که باید آن را مورد توجه قرار دهند افزون‌تر گردد و ما بیش از این توفیقات مؤسسۀ میراث مکتوب را ببینیم.
عابدی گفت: یقین دارم جوان‌هایی که در این مؤسسه تربیت شده‌اند و آثاری که از اینجا و آنجا فراهم آمده و به همت بعضی از بزرگان تصحیح و چاپ شده‌اند فراموش‌شدنی نیست، بلکه برای هر بیننده‌ای بسیار شوق‌انگیز و مایۀ افتخار است. من به همه کسانی که به فرهنگ ایرانی خدمت می‌کنند و از جمله به کسانی که از دور و نزدیک در دفتر نشر میراث مکتوب کار می‌کنند درود می‌فرستم که توفیق روزافزون‌شان آرزوی همیشگی ماست.