میراث مکتوب – نسخههای خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی طی یک دوران، با پشتکار و پیگیری مستمر به طور چشمگیری فهرست شد.
فهرستنگاران جوان در کنار با تجربهها بیش از 30 جلد فهرست تألیف کردند. در هر جلد نیز معمولا 400 نسخه معرفی میشد الا یکی دو جلد که دو بخشی شد. پس از آن دوران، اکنون جلد 52 توسط جناب محمود نظری منتشر شده و نسخههای 18901 تا 19300 معرفی و فهرست شده است.
در مقدمه مؤلف، درباره شیوه کار آمده است:
معرفی هر نسخه در این فهرست از دو بخش کلی تشکیل میشود: اول کتابشناسی که شامل شماره نسخه موجود در مخزن؛ نام کتاب و عناوین دیگر آن؛ نام مؤلف، گردآورنده، مترجم یا شارح و سال وفات یا دوره زندگانی وی؛ زبان و موضوع؛ احیاناً گزارشی از ابواب و فصول و بخشبندیهای کتاب؛ منابع و مآخذ مربوطه؛ آغاز و انجام و انجامه نسخه و بخش دوم نسخهشناسی است که شامل نوع خط؛ کاتب؛ تاریخ و محل کتابت؛ ویژگیهای نسخه از تزئینات، تملیکات، یادداشتها و مواردی از این قبیل؛ نوع جلد و قطع و اندازه آن؛ تعداد صفحات یا برگها؛ تعداد سطرها و شماره ثبت نسخه. موارد ابهام و تردید نیز با علامت سؤال مشخص شده است.
وجود نسخههای فقه حنفی در این جلد چشمگیر است و اکثر نسخ متأخر است؛ با این وجود چند نسخه خطی معاصر آن قابل توجه است. دو نسخه این جلد که مربوط به مهندس عباس مزدا میشود معرفی میشود:
18916
دفتر یادگاریهای زندان (فارسی و لاتین)
مشتمل بر چهار دفتر ظاهراً متعلق به مهندس عباس مزدا که مجموعه یادداشتهایی است به نظم و نثر به خط زندانیان دربند بازداشتگاه اراک (بازداشتگاه ارتش انگلیس) به سال 1322 ش (غالباً در این تاریخ). این یادداشتها برخی راجع به وضعیت زندانیان و زندان اراک، وضع اسفبار ایران در زمان اشغال متفقین و یادداشتهایی پراکنده دیگری همراه با چند نقاشی و برخی به لاتین. از جمله به خط و امضای افراد ذیل است: دکتر عباس حکیم معانی (کمال)، موسویزاده، دکتر محمود شروین، سرهنگ احمد اخگر، مانوک مارتین، نور الله لارودی، سرهنگ دوتقی منتظمی، مدیر روزنامه فریاد، زین العابدین منتظمی، مهندس میرهادی، متین دفتری، جهانگیر تفضلی و دیگران تعدادی از صفحات سفید و نانوشته است.
خطوط مختلف، قرن 14 هـ [ثبت 210081]
18917
دو طومار حمایت از دولت دکتر مصدق و کاندیداتوری مهندس عباس مزدا (اسناد ـ فارسی)
متن طومار اول که به نام و امضای 170 تن رسیده به قرار ذیل است:
ساحت مقدس مجلس شورای ملی
بوسیله جنابان آقای دکتر بقائی، زهری، مهندس حسیبی،[1] ما امضاکنندگان ذیل کارگران اسکله آبادان شرکت ملی نفت ایران ـ آبادان پشتیبانی خود را تا سرحدّ پیروزی نسبت بدولت ملی آقای دکتر مصدق اعلام و از نمایندگان ملت انتظار داریم که در تقویت دولت مجاهدت نمایند.
و متن طومار دوم که به نام و امضای تعدای رسیه به سال 1330 ش:
بسم الله الرحمن الرحیم
برای سربلندی ملت ایران
محضر با عظمت حضرت آیت الله کاشانی و جناب آقای دکتر مصدق رهبر محبوب ملت ایران
رونوشت روزنامه گرامی شاهد ـ رونوشت روزنامه مبارز باختر امروز ـ رونوشت روزنامه اطلاعات ـ رونوشت روزنامه کیهان ـ رونوشت روزنامه ایران ما ـ رونوشت روزنامه خبرهای روز ـ رونوشت اداره محترم رادیو تهران ـ رونوشت جناب آقای مهندس عباس مزدا.
اینجانبان امضاء کنندگان ذیل بر خلاف تمایل وطن فروشان و برای خشنودی مادر وطن و برای اینکه دوره هفدهم مجلس شواری ملی مجلسی است که باید سرنوشت نفت را تعیین کند، جناب آقای مهندس عباس مزدا کاندید محبوب ملی مردم ستمکشیده و قهرمان آبادان و خرمشهر و بندر معشور و شادگان را که زحمات مفید مؤثری در راه ملی شدن صنعت نفت و خلع ید از شکرت غاصب سابق نفت کشیدهاند کاندید و نماینده خود میدانیم و از ایشان درخواست مینمائیم هر چه زودتر به این منطقه جهت تقویت روح مبارزین انتخاباتی خود وارد شوند.
متن طومار به خط نستعلیق، کاتب طومار دوم: نیلی، تاریخ کتابت: 26/12/30
[ثبت 210082]
[1] . در این طومار، به جای این نام، دکتر فاطمی بوده و نام مذکور را بر روی آن الصاق کردهاند.
فهرست نسخه های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی مجلد 52 (نسخههای شماره 18901 – 19300)
نویسنده: محمود نظری
ناشر: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
تاریخ چاپ: 1393
مکان چاپ: تهران
منیع: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران