میراث مکتوب – کتابخانۀ تخصصی وزارت امورخارجه مجموعاً دارای 656 مجلد نسخه خطی به زبان های فارسی، عربی، ترکی و اردو می باشد.
این کتاب شامل فهرست نسخه های خطی فارسی کتابخانه است که تعدادی نسخه خطی عربی و ترکی و یک جلد اردو را نیز شامل می شود.
اکثر نسخه های خطی کتابخانه وزارت خارجه به جز تعداد اندکی، بعد از انقلاب اسلامی، به مجموعه کتابخانه افزوده شده است و نسخه های خطی پیش از انقلاب توسط استاد ایرج افشار تحت عنوان «فهرست نسخه های خطی کتابخانه وزارت امور خارجه» منتشر شده است.
مجموعه نسخه های موجود در این فهرست 756 عنوان در 354 مجلد است که از این تعداد 21 مجلد (نه عنوان) به عربی و 18 مجلد (نه عنوان) به زبان ترکی و دو مجلد به زبان اردو می باشد.
شیوه تنظیم براساس شماره ردیف نسخه ها در قفسه است و سپس نسخه ها در دو بخش کتابشناسی و نسخه شناسی معرفی شده است به این ترتیب که:
در ابتدای هر مداخل شماره ردیف آورده شده، سپس نام اثر ذکر شده است. در ذیل نام کتاب، نام مولف/ شارح و مترجم و … همراه با سال تولد و وفات ذکر شده است. پس از آن موضوع کتاب (براساس مستند موضوعی کتابخانه ملی) آمده است و در بخش بعدی به معرفی اثر از جمله سبب تألیف اثر، فهرست مندرجات، ابواب و فصول و عباراتی از آغاز و انجام نسخه ذکر شده است.
اما در نسخه شناسی؛ نخستین اطلاع این بخش انجامه است که از زبان کاتب نقل شده و دلات بر ختم نسخه دارد. پس از آن اطلاعات مربوط به تعداد صفحات، تعداد سطر، اندازه متن، نوع خط، کاتب، تاریخ و محل کتابت، نوع و رنگ کاغذ، توصیف جلد و مشخصات آرایشی نسخه آمده است. همچنین در ظهر برگ های اول و آخر نسخه یا در برگ های اضافی اول و آخر نسخه یادداشت هایی بوده است که آورده شده است و سپس به یادداشت های مالکیت، وقف و شناسایی مهرها پرداخته شده است.
کتاب دارای نمایه نام کتاب ها، نام مولفان، موضوعی، نام اشخاصی که در متن فهرست نامی از آنها برده شده است، نام کاتبان، نام صحافان، محل کتابت نسخه ها، نام مالکان، نام واقفان می باشد.
فهرست نسخه های خطی فارسی کتابخانه تخصصی وزارت امورخارجه تألیف اکرم مسعودی در 542 صفحه از سوی اداره نشر وزارت امور خارجه منتشر شده است.
منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی