میراث مکتوب- پژوهشکدۀ تاریخ اسلام چهل و دومین شمارۀ فصلنامۀ «مطالعات تاریخ اسلام» را روانۀ بازار مجلات علمی کرد.
در فصلنامۀ مطالعات تاریخ اسلام با مدیرمسئولی حجتالاسلام سیدهادی خامنهای و به سردبیری دکتر مهدی محقق هفت مقاله علمی و پژوهشی با موضوع تاریخ اسلام را منتشر شده است.
خوانندگان در این فصلنامه ابتدا مقالهای با عنوان «گزارش ریاضالعلما از منابع مالی علمای عصر صفوی» به قلم نزهت احمدی را از نظر میگذرانند. نویسنده در این مقاله با اشاره به نظام اقتصادی هر دولت و نقش تعیین کنندهٔ آن در پیشرفت و یا ضعف جوامع به این نکته پرداختهاند که اطلاعاتشان از جزئیات ساختار نظام اقتصادی دورهٔ صفویه چندان دقیق نیست. نگارنده با بیان این نکته که قشر علما در دورهٔ صفویه دارای اهمیت بودند، تأکید میکند که بررسی منابع مالی آنها میتواند از اهمیت زیادی برخوردار باشد.
امید بهرامینیا و سید احمدرضا خضری مقالهای با عنوان «ابزارهای مورد استفاده در مجازات مجرمان در ایران سدههای میانه» را برای این فصلنامه آماده کرده و اذعان دارند که قبایل صحراگردی که در سدههای میانه به ایران سرازیر شدند و چندی بعد به حکومت رسیدند، با وجود ادعای حمایت از شریعت و پاسداشت آن، در عمل و در عرصهٔ تعامل با دیگران، به آموزههای اسلام دایر بر حفظ حقوق دیگران بهویژه مخالفان، پایبند نماندند. این نویسندگان با اشاره به اینکه این رویکرد فقط از طریق آنان اتخاذ نشد، بلکه گروههای رقیب و سایر بازیگران عرصهٔ سیاست نیز عملا چنین رویهای را در پیش گرفتند و بدین ترتیب حجم عظیمی از مجازات در منازعات سیاسی- مذهبی ایران آن زمان بکار گرفته شد.
عنوان مقاله بعدی «ایلخانان و ضرورتهای بازسازی بغداد» نوشته فاطمهالسادات سیدقوامی و مصطفی ناصریراد است. آنها در این مقاله حمله مغول و کشتار و ویرانی بغداد را بررسی و به ابهام علل اهتمام ایلخانان به بازسازی شهر بغداد پرداختهاند.
مقاله «ظهور و افول پارسیان اسماعیلی مسلک آذربایجان در قرن ششم هجری» از سید مسعود شاهمرادی دیگر مقالۀ این فصلنامه است. وی در این مقاله با بیان اینکه «پارسیان» گروهی از مردم آذربایجان بودند به این مبحث میپردازد که در آغاز تأسیس دولت نزاریه در ایران، در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری، پارسیان به آنان پیوستند و به کیش اسماعیلیه نزاری گرویدند، اما پس از مدتی روابط میان آنان و نزاریان الموت دچار تنش شد که در نهایت به سرکوبی پارسیان توسط نزاریان الموت انجامید. نگارنده این بحث را در مقاله خود مورد واکاوی بیشتر قرار داده است.
زینب عیوضی و علیرضا ملایی توانی نیز مقاله «بررسی تغییرات مذهبی رسالههای تعبیر خواب از دورهٔ تیموری به عصر صفوی و قاجار» را برای نشر در این شماره از فصلنامه تهیه کردهاند. آنها در این مقاله به باورهای شیعی در اعتقادات عامیانه در سدهٔ نهم همزمان با حکومت تیموریان پرداختهاند.
«واکاوی محل برگزاری مجالس املای شیخ صدوق» نوشتۀ محمد نویدفر، لیلا نجفی رضوی و محمود مهدوی دامغانی دیگر مقاله خواندنی این فصلنامه است. نویسندگان در این مقاله به برخی وجوه مورد ابهام زندگی شیخ صدوق پرداختهاند.
مقاله پایانی فصلنامه «مطالعات تاریخ اسلام» به قلم محمد ولیپور، طاهره عظیمزاده تهرانی و زهرا علیزاده بیرجندی با عنوان «بررسی تطبیقی رویکرد رسالههای تحریم دخانیات در عصر قاجار» اختصاص دارد.
چهل و دومین شمارۀ فصلنامۀ «مطالعات تاریخ اسلام» بدون نگارش سرمقاله منتشر شده است که خود میتواند انتقاداتی را به همراه داشته باشد.
پژوهشکدۀ تاریخ اسلام فصلنامۀ «مطالعات تاریخ اسلام» را به قیمت ۱۰ هزار تومان منتشر کرده است.
مریم مرادخانی