میراث مکتوب – خدمات فارسی نویسان و فارسی‌گویان شبه قاره به زبان و ادبیات و فرهنگ ایرانی بر کسی پوشیده نیست.
بخشی قابل اعتنا از بالندگی این زبان مدیون کوشش‌های علمی و فرهنگی دانشورانی است که در این قلمرو زیسته‌اند و حاصل تحقیقات علمی و آفرینش‌های هنری خود را به زبان فارسی بیان کرده‌اند. از سوی دیگر، اگرچه زبان فارسی در این حوزه سابقه‌ای تقریباً یک‌هزارساله دارد، به دلیل دور افتادن از مرکز اصلی زبان فارسی و تأثیر و نفوذ زبان‌های محلی و اردو و هندی در آن، اصطلاحات تازه‌ای نیز بدان راه یافته است.
علامه اقبال لاهوری یکی از این دسته افراد است که نقش او به‌عنوان مصلحی ژرف‌اندیش و شاعری نام‌دار، انکارناشدنی است. واژگان زبان فارسی در اشعار اردوی اقبال بیشتر از دیگر شاعران اردوزبان دیده می‌شود. اقبال چنان با مهارت واژه‌های فارسی را در لابه‌لای اشعار اردوی خود گنجانده است که خواننده نسبت به آن‌ها احساس بیگانگی نمی‌کند. از دیگر سو، فهم زبان شاعر و متفکری چون اقبال نیاز به گشودن برخی پیچیدگی‌های لغوی و زبانی دارد. یاد کردن از شخصیت‌ها و مظاهر فرهنگی حوزۀ شبه قاره و زبان خاص و پیچیدگی‌های فکری اقبال در برخی موارد شرح و توصیفی را می‌طلبد تا خواننده بتواند درک درستی از سخن او داشته باشد. بسیاری از کلماتی که اقبال در شعر خود به کار برده است به ظاهر فارسی می‌نمایند، اما در اصل به معنایی نیستند که در زبان فارسی به کار برده می‌شوند. به‌علاوه، کلماتی کلیدی در اشعار او وجود دارد که دربردارندۀ مفاهیمی وسیع‌اند که خود او بدان‌ها داده است. این موضوعی است که در آثار هر فیلسوف و متفکر بزرگی دیده می‌شود. از آن جمله می‌توان به مفاهیمی مانند «خودی، آرزو، مدعا، فقر، جست‌وجو» و بسیاری اصطلاحات دیگر که خواننده بدون دانستن عمق معنای آن‌ها نمی‌تواند مقصود شاعر را به‌درستی دریابد، اشاره کرد. به همین منظور، در این فرهنگ‌نامه اصطلاحات و ترکیبات و لغات دشوار دیوان فارسی اقبال لاهوری، شامل شش مجموعۀ اسرار و رموز خودی، پیام مشرق، زبور عجم، جاویدنامه، پس چه باید کرد؟ و ارمغان حجاز گردآوری شده است.
فرهنگ نامۀ اقبال لاهوری (فرهنگ اصطلاحات، ترکیبات و لغات دیوان فارسی اقبال لاهوری) به کوشش سیّد عون ساجدی نقوی گردآوری شده و مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان (کتابخانۀ گنج‌بخش) آن را در 264 صفحه و با شمارگان 400 نسخه، به بهای 600 روپیه منتشر کرده است.
منبع: فرهنگستان زبان و ادب فارسی