میراث مکتوب- شهاب الاخبار تألیف قاضی قضاعی (م ۴۵۴ ق)، از متون کهن حدیثی و مورد توجه عالمان شیعه و سنی است. اين کتاب دربردارنده حدود هزار روايت اخلاقى و تربيتى از پيامبر گرامى اسلام(ص) و شروح، حواشى، استدراک و تلخيصهاى فراوانى است.
قاضى قُضاعى از دانشوران نيمۀ نخست سدۀ پنجم است. مى‌دانيم که در دوران فاطميان در مصر مى‌زيست و در علومى چند از جمله ادبيات، فقه، حديث، تفسير و تاريخ دست داشته است؛ در سه علم اخير، آثارى از او به يادگار مانده است. وى در مَسند قضاوت بود و در دوران وزارت على بن احمد جَرجرايى ـ وزير دربار فاطميان ـ منشى او بوده و روزگارى چند به عنوان سفير فاطميان در حکومت روم شرقى، در قسطنطنيه اقامت داشت.
شهاب الاخبار، فارغ از شيعه يا سنّى‌بودن گردآورنده آن، از همان آغاز، مورد توجه عالمان بوده است و حديثپژوهان شيعه و اهل سنّت، با ديدۀ عنايت به آن نگريستهاند.
علامه مجلسى دربارۀ اين کتاب می‌گويد: «اگرچه کتاب شهاب از تأليفات عالمان اهل سنّت است، امّا بيشتر فقرات آن در کتب و اخبار محدّثان شيعه آمده است».
برخى از بزرگان اماميه بر شهاب الأخبار، شرح نوشتهاند که از ميان آنها سه شرح از شهرت و شاید اهميت بيشترى برخوردار باشند. این سه دانشمند بزرگ شیعی هر سه در قرن ششم هجری می زیسته‌اند.
۱- ضياء الشهاب فى شرح الشهاب، قطب‌‌الدين سعيد راوندى، (م ۵۷۳ ق)؛
۲- ضوء الشهاب فى شرح الشهاب، سيد فضلالله بن على راوندى (م ح ۵۷۲ ق)؛.
۳- روح الأحباب و روح الألباب فى شرح شهاب الأخبار، ابوالفتوح رازى (قرن ششم)
ضوء الشهاب اثر سيد ضياءالدين ابوالرضا فضلالله راوندى از دانشمندان اماميه در قرن ششم هجرى است. مراتب فضل و دانشِ او، بی‌نياز از تعريف و توصيف است. شاگردش شيخ منتجب‌الدين رازی در کتاب الفهرست چنين آورده است: «السيّد الإمام ضياء الدين أبوالرضا فضل اللّه بن علي بن عبيداللّه الحسني الراوندي، علاّمة زمانه، جمع مع علوّ النسب، کمال الفضل و الحسب، و کان أستاذ أئمّة عصره، له تصانيف…».
سید ابوالرضا راوندی این کتاب را در ۵۳۶ق برای: «الصدر الاجل العالم بهاء الدین جمال الاسلام سید العراقین ابوعبدالله الفضل بن محمد بن الفضل» تألیف کرده است. فضل بن محمد، این درخواست را در خانقاهی برای وی املا کرده است. او نوشته است: «و رسم إملاء ذلك في خانقاه عمّه الصدر السعيد مجد الدين ناصر الإسلام أبي القاسم عبيد اللّه بن الفضل بن محمود أنار اللّه برهانه».
ضوء الشهاب با استفاده از دو نسخه خطی موجود آن تصحیح و تحقیق شده است.
1. نسخۀ کتابخانۀ مصطفی عاطف افندی در کتابخانۀ سلیمانیۀ استانبول (شماره 594)
این دست‌نوشتۀ فاخر و نفیس به خط سید حیدر حسینی علوی آملی و مربوط به سال 762ق است.
2. نسخه مکتبة المتحف العراقی (دار الصدام للمخطوطات) (شماره 24616)
این نسخه در صفحات 24 سطری، به نسخ عربی و خط محمد بن الامام الکبیر احمد بن محمد بن ابی عمر در سوم صفر 625ق کتابت شده است.
ضوء الشهاب با استفاده از این دو نسخه تحقیق شده است. مصادر و منابع احادیث، اقوال و اشعار کتاب به تفصیل در پاورقی ذکر شده و لغات و اعلام آن شرح و توضیح داده شده است.
برخی احادیث نیز در شرح و کلام راوندی هست که محقق موفق به دستیابی به منبعی برای آن نشده است.
گفتنی است این کتاب مشحون از نکات ادبی و اشعار است و ادیب و شاعر ارجمند علامه سید عبدالستار حسنی بغدادی همه متن را ملاحظه کرده و ضمن کنترل و ارزیابی متن، گاهی توضیحاتی در پاورقی اضافه نموده است.
سید عبدالستار حسنی همچنین در نوشتاری که در ابتدای کتاب آمده ضمن تکریم عالم بزرگ شیعه سید ابوالرضا راوندی، شعری در مدح وی و کتابش سروده است.
مقدمه محقق در صد صفحه شامل شرح حال، آثار، اساتید و شاگردان راوندی و امتیازات کتاب است و در پایان جلد سوم نیز فهارس هفت‌گانه برای اعلام، آیات، اماکن، مذاهب و … آمده است.
ضوء الشهاب در سه جلد توسط انتشارات کتابخانه مجلس و مؤسسۀ دارالحدیث به چاپ رسیده است.
[ضوء الشهاب فی شرح الشهاب، فضلالله بن علی راوندی، مهدی سلیمانی آشتیانی، سید عبدالستار حسنی بغدادی، کتابخانه مجلس، موسسه دارالحدیث]
قیمت دوره سه جلدی: ۲۰۰۰۰۰ تومان
مرکز پخش کتاب: قم، خیابان ارم، جنب بانک ملّی، کتابسرای دارالصادقین، حاجی باقریان
شمارۀ تماس: ۰۹۱۰۹۷۸۶۴۲۲
تلگرام: darbook110
اینستاگرام: darbookshop
شمارۀ واتساپ: ۰۹۹۰۲۵۳۰۲۹۷