میراث مکتوب- شمارۀ جدید دوماهنامۀ آینۀ پژوهش (نقد کتاب، کتابشناسی و اطلاعرسانی در حوزۀ فرهنگ اسلامی سال سیام، شمارۀ ششم (پیاپی 180)، بهمن و اسفند 1398) منتشر شد.
مطالب به چاپ رسیده در این شماره به شرح زیر است:
شیخ طوسی: نگاشتههای کلامی او و سنت تداول آنها / حسن انصاری و زابینه اشمیتکه، ترجمۀ حمید عطائی نظری
این مقاله جستاری تاریخی و کتابشناسانه دربارۀ سرگذشت و باورداشتها و نگاشتههای کلامی شیخ طوسی است که در خلال آن از خطوط کلی اندیشههای کلامی وی و پیرویاش از شریف مرتضی سخن گفته شده است. بخشی از این مقاله به معرفی شرحی ناشناخته بر رسالۀ شیخ طوسی موسوم به «مقدمة فی المدخل إلی صناعة علم الکلام» میپردازد.
تِکَل یا تَکَل؟ تأملی در تلفظ یک واژۀ کهن در آثار مولانا / محسن احمدوندی
این نوشتار میکوشد تا با بهرهگیری از وزن و قافیه و همچنین کمک گرفتن از زبان کردی، نشان دهد که تلفظ درست واژۀ «تکل» یا «تگل» در گذشته چه بوده است.
سیاحت در جهان واژهکاوی / جویا جهانبخش
نویسندۀ این مقاله ضمن معرفی کتاب «داستان واژهها؛ کاوشی در ۲۳۰ واژه و اصطلاح» اثر بهروز صفرزاده، به نقد و بررسی پارهای از توضیحات مندرج در کتاب، از قبیل توضیحات مطرح در مدخل بز اخفش، واژههای پاچه خار، تفنگ، روضهخوانی و مداد، اقدام کرده است.
این عمارت نیست؛ ویران کردهاند (نقد دو چاپ از نامههای عارف قزوینی) / سعید پورعظیمی
در سالهای اخیر دو مجموعه از مکاتبات عارف با دوستانش با عنوان واحدِ «نامههای عارف قزوینی» از سوی انتشارات نگاه و انتشارات هرمس منتشر شده است. نویسندۀ این مقاله با بررسی متن نامهها با دستنوشتههای عارف و یا مآخذ اصلی، خطاهای فراوان راه یافته در هر دو را نشان میدهد.
مقایسۀ علمی «التاریخ الکبیر» بخاری و «الجرح و التعدیل» ابن ابی حاتم رازی / فاطمه الزهرا عواطی و نرگس بهشتی
کتابهای «التاریخ الکبیر» بخاری و «الجرح و التعدیل» ابن ابی حاتم رازی از مهمترین کتابهای رجال هستند. با توجه به این که برخی رازی را متهم کردهاند که کتاب تاریخ بخاری را به خودش نسبت داده است، این مقاله تلاش دارد تا با مقایسه علمی بین دو کتاب «التاریخ الکبیر» و «الجرح و التعدیل» آشکار سازد که چگونه ابن ابی حاتم در تالیف کتاب خود از کتاب بخاری استفاده کرده است.
نسخهخوانی (18)؛ درنگی در جُنگی / رسول جعفریان
جنگ شمارۀ 17238 کتابخانۀ مجلس، موسوم به زینة المجالس، از جنگهای خوب دورۀ صفوی و حاوی اشعار فراوان، شماری رساله و متنهای کوتاه ادبی، تعدادی فرمان و نیز چند گزارش تاریخی مهم است. نویسنده در این نوشتار مروری بر این جنگ و محتوای آن داشته و برخی از یادداشتهای تاریخی و نیز چند فرماند از شاهان صفوی را ارائه داده است.
خبط و اختلال در ویراست رسالۀ جبر و اختیار / حمید عطائی نظری
رسالۀ «جبر و قدر» یا «جبر و اختیار» نگاشتۀ خواجه نصیرالدین طوسی از مآثر و مواریث ارزشمند فلسفی ـ کلامی شیعه قلمداد میشود. نویسندۀ مقاله ضمن معرفی چاپهای صورت گرفته از این رساله، آخرین ویراست عرضه شده آن را که بر بنیاد چاپ سنگی تصحیح مرحوم مدرس رضوی فراهم آمده و به تازگی از سوی نشر مجمع ذخائر اسلامی انتشار یافته معرفی، بررسی و نقد کرده است.
مصحفشناسی قرآنی (6)؛ / مرتضی کریمینیا
و بخشهای مفقود آنها در دیگر نقاط جهان
نویسندۀ این نوشتار به معرفی سه قرآن ایرانی از قرن پنجم و ششم هجری در کتابخانۀ حرم امام علی (ع) پرداخته است. برخی از قطعات این قرآنها در سالها و دهههای اخیر بر اثر سهلانگاری از این کتابخانه سرقت شده و اکنون با شمارههایی مشخص در برخی موزههای جهان نگهداری میشوند.
موسوعۀ معارف اهل بیت (علیهم السلام) در یک نگاه / محمدصادق کاملان
عالمان دینی و فقیهان بیشتر به روایات فقهی توجه داشته و روایات در آن زمینه را به صورت موضوعی نگاشتهاند. این دستهبندی در زمینۀ نخستین روایات معارفی در موسوعۀ معارف اهل بیت (ع) انجام گرفته است. این نوشتار به معرفی این موسوعه اختصاص دارد.
سفرنامهای به آلمان در نوامبر شیرین / حیدر عیوضی
این نوشته نیز گزارشی از سفر نویسنده به آلمان در آبان 1398 جهت شرکت در کنفرانس «بازسازی وحی قرآن در بستر تاریخی» در دانشگاه مونستر 2019 است.
درگذشتگان / ناصرالدین انصاری
بخش پایانی شمارۀ 180مجلۀ آینۀ پژوهش به یادکرد مرحومان حجتالاسلام حسین کورانی، آیتالله علامی هشترودی، آیتالله سید عبدالله شرفالدین، آیتالله روحانی قوچانی، حجتالاسلام سیدمحمدرضا یاسینی، حجتالاسلام میرزا عبدالله کامران ملازاده، آیتالله سید ابوالفضل میرمحمدی و حجتالاسلام نادرعلی اخلاقی اختصاص یافته است.
«آینۀ پژوهش» دوماهنامۀ نقد کتاب، کتابشناسی و اطلاعرسانی در حوزه فرهنگ اسلامی است که به صاحبامتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، مدیرمسئولی محمدتقی سبحانی و سردبیری محمدعلی مهدویراد منتشر میشود.