میراث مکتوب – شرح التعرف لمذهب التصوف نوشتۀ ابوابراهیم اسماعیل بن محمد مستملی بخاری با مقدمه و یادداشت دکتر نجیب مایل هروی از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین منتشر شد.
درباره شرح التعرف لمذهب التصوف باید گفت این اثر افزون بر ارزش های محتوایی که دارد، از دید گونه شناسی زبان فارسی خراسانی و تاریخ نسخه پردازی نگارش های کهن پارسی حائز اهمیت است. این نسخه که در موزۀ ملی پاکستان نگهداری می شود، پس از نسخۀ منحصر به فرد «الابنیه عن حقائق الادویه» به خط اسدی طوسی دانشمند سده پنجم هجری قمری، دومین نسخه موجود کهن پارسی است.
مؤلف این اثر ابوابراهیم اسماعیل بن محمد مستملی بخاری است. اسمعیل مستملی بخاری بی‌تردید از زمره پَس روان محمد کلابادی بخاری (د ۳۸۰ ه. ۹۹۰ م یا ۳۸۴ ه. / ۹۹۴ م) مؤلف التعرف لمذهب التصوف را در جمع اصحاب کلابادی فراگرفته و نیز بر اثر خواستاری اصحاب کلابادی، به گزارش و شرح اثر شیخش اهتمام کرده است. این نکته را نه تنها از نقد داخلی شرح التعرف می توان برگرفت بل که قراین متواتر تاریخی در میان خواجگان از سدۀ چهارم تا قرن نهم هجری بر آن تأکید دارد و آن را تأیید می کند.
علاوه بر مطالعات میدانی متأخر، واپسین خواجۀ عارف – که سخت به شرح التعرف وابسته بوده است و نزدیک به یک چهارم از مباحث نازک اثر مستملی بخاری را در مشهورترین و مفیدترین تألیفش: فصل الخطاب نقل کرده – خواجه محمد پارساست، همشهری هم مشرب کلابادی و مستملی که بی گمان به دلایل همگونگی در گونه زبان فارسی و هم مشربی در دریافت های عرفانی ، تألیف نامبرده – اش در تصحیح شرح التعرف به حیث نسخه ای کومکی می بایست مورد توجه و توغل مصحح اثر اسماعیل مستملی قرار گیرد.
این نسخه از شرح التعرف ـ که صورت عکسی (نسخه برگردان ) آن در اختیار خوانندگان قرار گرفته است، نسخه ای است بسیار ارزشمند – که نه تنها به لحاظ متن شناسی شرح التعرف از ارجحیت و اهمیت بسیار است. همانطور که گفته شد در این اثر به لحاظ اعتبار گونه‌شناسی نسخه‌های کهن عرفانی (خانقاهی) و آداب نسخه‌پردازی در میان عارفان قرن پنجم ه. ق و به جهت گونه شناسی گونه های فارسی خراسانی سزاوار تأمل جدی و اجتهادی است. این اثر همچنین به منظور دریافت اشتراکات و همسانیها و دگرسانیها و افتراقات در گونه شناسی تاریخی گونه های نسخ خطی فارسی از اهمیتی بَس یار و بسیار در قلمرو تحقیقات نسخه شناسی و پیوند آن با متن شناسی برخوردار است.
اصل این نسخه از شرح التعرف اکنون در کتابخانه موزه ملی پاکستان (کراچی) به نشانی N.M.1959.207 نگاهداری می شود.
کتاب شرح التعرف لمذهب التصوف نوشتۀ ابوابراهیم اسماعیل بن محمد مستملی بخاری نسخه برگردان به قطع اصل نسخۀ خطی به شماره N.M.1959.207 موزه ملی پاکستان (کراچی) کتابت ۴۷۳ ه با مقدمه و یادداشت دکتر نجیب مایل هروی در شمارگان ۲۰۰ نسخه و به بهای ۱۶۰۰۰۰ ریال از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین به چاپ رسیده است.
درباره شرح التعرف لمذهب التصوف باید گفت این اثر افزون بر ارزش های محتوایی که دارد، از دید گونه شناسی زبان فارسی خراسانی و تاریخ نسخه پردازی نگارش های کهن پارسی حائز اهمیت است. این نسخه که در موزۀ ملی پاکستان نگهداری می شود، پس از نسخۀ منحصر به فرد «الابنیه عن حقائق الادویه» به خط اسدی طوسی دانشمند سده پنجم هجری قمری، دومین نسخه موجود کهن پارسی است.
مؤلف این اثر ابوابراهیم اسماعیل بن محمد مستملی بخاری است. اسمعیل مستملی بخاری بی‌تردید از زمره پَس روان محمد کلابادی بخاری (د ۳۸۰ ه. ۹۹۰ م یا ۳۸۴ ه. / ۹۹۴ م) مؤلف التعرف لمذهب التصوف را در جمع اصحاب کلابادی فراگرفته و نیز بر اثر خواستاری اصحاب کلابادی، به گزارش و شرح اثر شیخش اهتمام کرده است. این نکته را نه تنها از نقد داخلی شرح التعرف می توان برگرفت بل که قراین متواتر تاریخی در میان خواجگان از سدۀ چهارم تا قرن نهم هجری بر آن تأکید دارد و آن را تأیید می کند.
علاوه بر مطالعات میدانی متأخر، واپسین خواجۀ عارف – که سخت به شرح التعرف وابسته بوده است و نزدیک به یک چهارم از مباحث نازک اثر مستملی بخاری را در مشهورترین و مفیدترین تألیفش: فصل الخطاب نقل کرده – خواجه محمد پارساست، همشهری هم مشرب کلابادی و مستملی که بی گمان به دلایل همگونگی در گونه زبان فارسی و هم مشربی در دریافت های عرفانی ، تألیف نامبرده – اش در تصحیح شرح التعرف به حیث نسخه ای کومکی می بایست مورد توجه و توغل مصحح اثر اسماعیل مستملی قرار گیرد.
این نسخه از شرح التعرف ـ که صورت عکسی (نسخه برگردان ) آن در اختیار خوانندگان قرار گرفته است، نسخه ای است بسیار ارزشمند – که نه تنها به لحاظ متن شناسی شرح التعرف از ارجحیت و اهمیت بسیار است. همانطور که گفته شد در این اثر به لحاظ اعتبار گونه‌شناسی نسخه‌های کهن عرفانی (خانقاهی) و آداب نسخه‌پردازی در میان عارفان قرن پنجم ه. ق و به جهت گونه شناسی گونه های فارسی خراسانی سزاوار تأمل جدی و اجتهادی است. این اثر همچنین به منظور دریافت اشتراکات و همسانیها و دگرسانیها و افتراقات در گونه شناسی تاریخی گونه های نسخ خطی فارسی از اهمیتی بَس یار و بسیار در قلمرو تحقیقات نسخه شناسی و پیوند آن با متن شناسی برخوردار است.
اصل این نسخه از شرح التعرف اکنون در کتابخانه موزه ملی پاکستان (کراچی) به نشانی N.M.1959.207 نگاهداری می شود.
کتاب شرح التعرف لمذهب التصوف نوشتۀ ابوابراهیم اسماعیل بن محمد مستملی بخاری نسخه برگردان به قطع اصل نسخۀ خطی به شماره N.M.1959.207 موزه ملی پاکستان (کراچی) کتابت ۴۷۳ ه با مقدمه و یادداشت دکتر نجیب مایل هروی در شمارگان ۲۰۰ نسخه و به بهای ۱۶۰۰۰۰ ریال از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین به چاپ رسیده است.
ابوابراهیم اسماعیل بن محمد مستملی بخاریاسدی طوسیالابنیه عن حقائق الادویهتذکره‌های خانقاهیتصوفشرح التعرفشرح التعرف لمذهب التصوفشرح التعرف، اثری منحصربه‌فرد در نگارش‌های کهن پارسیکتابخانه موزه ملی پاکستانکراچیگونه‌شناسی نسخه‌های کهن عرفانیمؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلینمحمد کلابادی بخاریمستملی بخارینجیب مایل هروی