میراث مکتوب – انوشروان از شاهان ساسانی است که در متون ادبی و تاریخی بیشتر به سبب عدالتش شناخته شده، ولی شخصیت وی از نظر فرهنگی و علمی ناشناخته مانده است. او حاکمی دانش دوست، آشنا به فلسفه، علاقه مند به کتاب های علمی، سخنان حکمی، پند و اندرز و … بود و موجبات ترقی علوم و فنون را در ایران فراهم کرد.
بر اساس منابع فارسی و عربی، انوشروان شخصی حکیم، فیلسوف و عاشق علم و دانش و دربار او جایگاه حکیمان و اندیشمندان بود. او با استقبال از فیلسوفان یونانی موجب گسترش فلسفه و حکمت در ایران شد. از آنجا که منابع کافی برای شناخت وضعیت علمی و فرهنگی دوران قبل از اسلام وجود ندارد. هرگونه پژوهش در این زمینه گامی بلند در شناخت فرهنگ و دانش این مرز و بوم در دوران قبل از اسلام محسوب می گردد.
در این جستار به بررسی شخصیت فرهنگی انوشروان از نظر دانایی، علاقه به دانش، کتاب، حکمت، فلسفه و پند و اندرز در منابع مختلف فارسی، عربی و برخی منابع خاورشناسان پرداخته ایم و همچنین به پندهای تاج او، توقیعات، دیدگاه هایش دربارۀ عقل و خرد، ضرورت علم و دانش برای شاهان و تشویق به دانش اندوزی پرداخته، نشان داده ایم که انوشروان تا چه اندازه در شکوفایی ایران و رشد علمی و ادبی آن مؤثر بوده است.
متن کامل مقاله «شخصیت فرهنگی و تربیتی انوشروان در آیینۀ ادب فارسی و عربی» نوشته وحید سبزیان پور که در شماره 58 و 59 دوماهنامه گزارش میراث منتشر شده است اینجا بخوانید.