شاهنامه پژوهی

میراث مکتوب – کتاب شاهنامه پژوهی با عنوان فرعی «چه خوش گفت فردوسی پاکزاد» از مجموعه درسگفتارهای دکتر میرجلال الدین کزازی  است که از سوی انتشارات خانۀ اندیشمندان علوم انسانی منتشر شده.

کزازی در ابتدای این کتاب به جایگاه خرد در شاهنامه اشاره می کند و می نویسد:

شاهنامه، نامۀ فرهنگ و منش ایرانی است. ایران در شاهنامه بیش و به از هر شاهکار دیگر ادبی و هر هنجار فرهنگی بازتافته است. شاهنامه، نامۀ هزاره هاست. سنجۀ ایرانی بودن، دوستداری شاهنامه است. خرد در شاهنامه؛ سرآغازی است نیکو و خجسته. زبان راستین و سرشتین پارسی که در سرودن شاهنامه، زبان فردوسی است؛ روشن است و روان و رسا، زیرا که این متن، متنی است نهادینه. این کتاب نهادینه و پیچیده را می نوان مازهای راز نامید.شاهنامه نامه ای است که دو گوهر و دو بنیاد جان و خرد، در آن بیشترین ارج و ارز را دارد.

شاهنامه خردنامه است. آنچنان خرد به گونه‌ای آشکار یا نهان در تاروپود شاهنامه درتنیده است که به‌آسانی می‌توانیم آن را خردنامه بنامیم. زیرا خرد یکی از ویژگی‌های بنیادین در انسان ایرانی است. اگر گاهان زرتشت را که کهن‌ترین سرودۀ آیینی جهان است، بخوانید، می‌بینید که خرد در آن سروده‌ها جایگاهی بلند دارد. زرتشت مردمان را به خرد فرا می‌خواند. پیشینه خرد تا بدین پایه در فرهنگ ایران دیرینه است. پیداست که در خرد در شاهنامه که نامه فرهنگ و منش ایرانی است، می‌باید بازتابی گسترده یافته باشد.

فهرست مطالب کتاب به شرح زیر است:

نشست اول: خرد در اندیشه های فردوسی

نشست دوم: داستان جمشید و فریدون

نشست سوم: مازهای راز در شاهنامه

نشست چهارم: داستان ضحاك و كاوه

نشست پنجم: اسطوره و حماسه در شاهنامه

نشست ششم: داستان رستم و سهراب

نشست هفتم: داستان رستم و اسفندیار

نشست هشتم: داستان سیاوش

نشست نهم: كیانیان در شاهنامه

کزازی، جلال الدین، شاهنامه‌پژوهی (چه خوش گفت فردوسی پاکزاد)، تهران، خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، 208 صفحه، شمارگان: 1000 نسخه، قطع: وزیری، بها: 120000 ریال، 1394.