میراث مکتوب – ماتیکان علمی حاوی گزینه گفتارهای نویسنده این کتاب و مجموعه (سی مقاله دربارۀ تاریخ علم) به طور عمده گزارش دانشهای پزشکی، هیأت و نجوم در ایران باستان و بعضی از دانشمندان آن دوران، اشهر علما و منجمان دوره اسلامی ، به ویژه تقریر و تبیین شماری از مسائل تاریخی هیات ریاضی (زیگها) و نیز علوم و فنون،دانشهای تجربی و اثباتی کاربسته نامداران علم و دانشی مردان ایرانی است که طی پنجاه سال فرادست آمده است.
«ماتیکان» واژهای است پهلوی در فارسی میانه دقیقاً به معنای «مواد و مصالح، اصول اَسناد، متون موثّق» و «مجموعه مقالات» که در مقدمۀ کتاب «ماتیکان عینالقضات همدانی» ریشهشناسی و پیشینۀ کاربرد آن را فرا نمودهام، امروزه دیده میشود که کما بیش تداول یافته است.
فهرست مطالب کتاب به شرح زیر است:
مقدمه کتاب
نظری به تاریخ طبّ
سینا، اَبُقراط ایران
مکتب پزشکی سینائی
نوشتههای کهن فارسی (در باب تشریح)
میرزا نصرت قوچانی طبیب
چامۀ ستارهشناسی
تیشتریه = شِعرای یَمانی
قُبّهُ الاَرضِ ایرانی
اَسطُرلاب/ اُصطُرلاب
احکام نجوم (= اخترگویی)
اودوکسوس کنیدوسی
ابومَعشَر بلخی
ابوریحان بیرونی
الآثارالباقیه (عن القرون الخالیه)
التحدید … و التفهیم (بیرونی)
تحقیقُ مالِلهَند (بیرونی)
قانون مسعودی (بیرونی)
صفت دوایر سماوی (بیرونی)
بیرونی و ابزار ستارهشناسی
بیرونی از دیدگاه مردمشناسی
بیرونی و طوسی
علم الحیَل و فنون آن
جرّ اَثقال
خواص اَشکال و اَوفاق
خواص الاشیاء
خواصّ الحروف
خواص الحیوان
ایران، خاستگاه نظریۀ اتمی
رابطۀ نقلی و عقلی در فقه
اصول نظری فهرست نگاری
نمایگان
اذکائی(سپیتمان)، پرویز، ماتیکان علمی، تهران، بنیاد موقوفات محمود افشار با همکاری نشر سخن، 410 صفحه، قطع: وزیری، بها: 390000 ریال، 1397.
مطالب مرتبط