میراث مکتوب – سیری در شعر عربی از روزگار جاهلی تا سقوط بغداد همراه با منتخبی از دیوان الشعر العربی (1 – 4) أدونیس (علی احمد سعید) به تألیف و تدوین حبیب الله عباسی منتشر شد.
این منتخب خود نوعی ارزیابی دیگر از شعر عربی است. به عقیدۀ أدونیس ما سنتی ها و غیر سنتی ها معرفت درستی از شعر عربی نداریم. آنچه را عصر نهضت می نامیم بعد از عصر انحطاط که هزار سال و اندی به طول انجامید، چیزی جز تقلید نمونه های سنتی نیست. تنها به شکل بسنده می کند و از روح حقیقی شعر دور است. از این رو می توان عصر نهضت را دورۀ زنده کردن اسلوب های زبانی قدیم دانست، نه احیای روح زبان عربی، چرا که بیشتر از زاویۀ صرف و نحو به زبان نگریسته شده است، نه از زاویۀ شعر و ابداع و از این رو نه شعر عربی و نه روح عربیت در این دوره فهمیده نشد.
حوزۀ شعر عربی بسیار فراخ و بیکران است، از همین رو از گذشته های دور تاکنون، منتخبات بسیاری از آن پدید آمده است، اما کمتر منتخب یا جُنگ شعری می توان یافت که بتواند به گونه ای بایسته، حق گنجینۀ بزرگ فرهنگ این قوم را که آن را دیوان عرب خوانده اند، ادا کند و تصویر جامع و دقیقی از آن برای مخاطب عرب زبان و غیر عرب زبان خویش ترسیم نماید.
أدونیس می نویسد در این گزینش ، خطی را دنبال کردم که ما را به شخص شاعر، دغدغه ها، شادی ها و اندوه هایش برساند. ورای سیاست و ارزش های اجتماعی رایج.
در دفتر نخست این کتاب تلاش شده است با تکیه بر آثار تحقیقی بی نظیر أدونیس دربارۀ شعر عربی نشان داده شود سنت دینی با شعر که دیوان عرب بوده، چه سلوکی داشته است. و مهم ترین جنبش های شعری که شعر عرب در دو دورۀ پذیرش و پرسش ، به ویژه در دورۀ زایای فرهنگ اسلامی تجربه کرده، کدامند و از تجربۀ نوگرایی و نوآوری شعر عربی در دورۀ نوزایایی اسلامی نیز بحث شده است.
در دفتر دوم اثر حاضر نیز کوشش شده منتخبات شعری بر اساس دیدگاه خود شاعر در مقدمۀ دیوان شعر عربی در دوبخش پذیرش و پرسش طبقه بندی شود. در آغاز هر بخش به اختصار از تاریخ ادبی آن دوره سخن گفته شده است و در ادامه با استمداد از نوشته های أدونیس روشن شده است که چرا این دو دوره را پذیرش و پرسش نامیده است.
عباسی: حبیب الله، سیری در شعر عربی از روزگار جاهلی تا سقوط بغداد همراه با منتخبی از دیوان الشعر العربی (1 – 4) أدونیس (علی احمد سعید)، تهران، سخن، 278 صفحه، شمارگان: 1100 نسخه، 225000 ریال، 1394.