میراث مکتوب – کتاب نظام آوایی زبان فارسی رویکردی ادراکی به آواشناسی زبان فارسی دارد و از این حیث، بدیع و شایان توجه است.
مطالب کتاب عمدتاً برگرفته از پژوهشهایی آزمایشگاهی است که در سالهای اخیر بر روی ساخت آوایی زبان فارسی صورت گرفته و مؤلفِ کتاب، خود نیز، در بسیاری از این تحقیقات سهیم بوده است.
هدف از نوشتن این کتاب طرح و بررسی یکی از فعالیت‌های بسیار پیچیده روزمره فارسی زبانان است وآن فرایند درک گفتار پیوسته فارسی است.
در این کتاب به بخشی از فرایند درک گفتار پیوسته فارسی پرداخته می‌شود که به واج‌شناسی زبان مربوط است و تحت عنوان «نظام آوایی زبان فارسی» با استفاده از واج شناسی نظری و علم درک گفتار به کاوش درباره موضوع و تحقیق پرداخته‌ایم. فصل اول تحت عنوان «طرح یک مسئله شناختی» سوال تحقیق را با ارائۀ یک مثال مطرح می کند و به بحث درباره انگاره‌های بازشناسی کلمات در گفتار فارسی می‌پردازد.
فصل دوم تحت عنوان «ساخت وزنی» در چارچوب نظریه واج‌شناسی نوایی به بحث درباره حوزه‌های واجی، الگوی تکیه، تکیه دومین، الگوی آهنگ و سرنخهای صوتی و درکی آنها پرداخته است.
فصل سوم تحت عنوان «طبقات واجی» نظریه منبع – صافی را به عنوان مبنای تعریف سرنخهای صوتی و درکی معرفی می کند و آن را به «نظریه ذره ای گفتار» و نظریه «پراکندگی توافقی» بسط می‌دهد و در نهایت سرنخهای صوتی و درکی مشخصه های طبقات عمده واجی را معرفی می نماید.
فصل چهارم تحت عنوان «آواهای رسا» به سرنخهای صوتی و درکی مشخصه های واجی آواهای رسا شامل واکه ها و همخوانی رسا به سرنخهای صوتی و درکی آنها پرداخته است.
فصل پنجم تحت عنوان همخوانهای انفجاری به جزییات سرنخهای صوتی و درکی مشخصه های حنجره، نحوه تولید و محل تولید انفجاریهای فارسی می پردازد.
فصل ششم تحت عنوان «همخوانهای سایشی و انسایشی» به جزئیات سرنخهای صوتی و درکی مشخصه های حنجره، نحوه تولید سایشیها و انسایشیهای فارسی می پردازد.
فصل هفتم تحت عنوان نتیجه گیری یافته های همه فصول را به کار می گیرد.
نتایج برخی از این پژوهشها، پیش از این، در قالب مقالات علمی‌ـ‌تحقیقی در مجلات معتبر داخلی و خارجی به چاپ رسیده، اما اکنون تمامی آن یافته‌ها را، به همراه افزوده‌هایی دیگر، با تدوینی انسجام‌یافته، می‌توان در کتاب «نظام آوایی زبان فارسی» مطالعه کرد.
کتاب نظام آوایی زبان فارسی نوشته دکتر محمود بی‌جن‌خان در ۳۷۲ صفحه به بهای ۹۵۰۰۰ ریال در شمارگان ۱۰۰۰ نسخه از سوی انتشارات سمت در سال ۱۳۹۲ به چاپ رسیده است.
مقدمه این کتاب را در فایل زیر بخوانید.