میراث مکتوب- اوضاع شیراز و گسترۀ حضور و فعالیت خاندان‌های آن در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، ادبی و هنری در دوره‌های بعد از کریم خان زند و برآمدن خاندان قاجار کمتر مورد توجه قرار گرفته است. «تاریخ قوامی» از آنگونه متونی است که به بیان تجربۀ محلی و ذکر رویدادهای شیراز در قرن دوازدهم هجری قمری در نسبت با خانواده‌ای با پیوندهای گسترده در ایالت فارس مبادرت نموده و فراز و نشیب رویدادها را با حسن قلم و اخلاقی مکرم شرح می‌دهد.
نسخۀ «تاریخ قوامی» از تصنیفات حاج اسدالله بن حاجی ابراهیم قوام شیرازی به تحریر داوری بن وصال شیرازی نگاشته شده است. میکروفیلم این نسخه در تملک کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران بوده، اما جزء فهرست میکروفیلم‌های دانشگاه تهران چاپ استاد محمدتقی دانش‌پژوه نیامده و معرفی آن بر اهل نظر و تحقیق مکتوم مانده است.
نسخه مشتمل بر ۷۹ برگ در قطع ۱۳ * 5/19 است که هر صفحه ۱۴ سطر را دربردارد. سرلوحه‌ای زیبا در صفحۀ نخست دارد و صفحات متعاقب مجدول طلاکاری شده است و خط داوری بن وصال آن را زینت بخشیده که زیبایی فرح‌بخشی به آن عطا کرده است.
مصنف این کتاب حاجی اسدالله خان فرزند حاجی ابراهیم خان اعتمادالدوله شیرازی نخستین صدراعظم دورۀ قاجار از ایام آغامحمدخان و سپس ابتدای دورۀ فتحعلی شاه قاجار تا سال ۱۲۱۵ قمری میباشد. یکی از تصنیفات قابل توجه عصر زندیه که گوشه‌ای موجز از اعمال اعتمادالدوله را بیان داشته، «روزنامۀ میرزا محمد کلانتر فارس» است. خیانت خانواده مزبور به لطفعلی خان و سیاست بسیار فرصت‌طلبانۀ ابراهیم‌خان موجب گردید از سمت ناچیز قلندری به بیگلربیگی و سپس صدارت عظمایی دست یابد؛ ولی تمام این اعمال موجب نگردید تا وی عرق مذهبی و ایران‌دوستی خود را فراموش کند و بنابر گزارش مورخین ایرانی در مقابل نخستین وزش سیاست تجاوزگرانه بریتانی ایستاد و در نهایت جان بر این راه نهاد.
از بررسی اجزاء نسخه این کتاب مشخص می‌شود که ابواب سیاهه از سه پاره به اضافه مرثیه داوری بن وصال در رثاء و یادکرده درگذشت فرزند حاجی اسدالله خان موسوم به هدایت الله متخلص به درویش تشکیل می‌شود. بخش نخست که در واقع پایه اصلی این کتاب است، شامل چهار باب به این قرار است: باب اول در کیفیت نسب؛ باب دوم از زمان ولادت ال الاوان مغضوب شدن از سلطان جهانیان؛ باب سیوم در انحراف مزاج مبارک سلطانی؛ باب چهارم تفصیل احوال بعد از سیاست و یاسا و انعطاف زیاده از حد و احصاء و الطاف شاهنشاه.
اهمیت عمده این سیاهه از چند جهت قابل ملاحظه است؛ نخست ترسیم واقعات تاریخی انتهای روزگار زندیه به بیانی موجز و ذکر اجزاء حادثات ولایات مرکزی در ابتدای دوران قاجار؛ دیگر نقشی از خاندان قوام شیرازی که سهم آنها در جهات مختلف نیکویی و زشتی سیاسی ناحیه فارس مکتوم مانده و خود نیازمند تحقیقی مستقل میباشد؛ در نهایت از ارزش ادبی آن هرچند ارجی ندارد؛ ولی نخستین تبلور شکوفایی نثر بازگشت و ساده‌نویسی در برخی موارد نوشته مشهود است و برای آنان که در اشعار عصر قاجاری به تبع مشغول‌اند، منبعی لازم و ضروری برای ضبط برخی قصاید و قطعات و مراثی به ویژه از شاعران ناحیه فارس محسوب می‌شود.
کتاب «تاریخ قوامی» نوشتۀ حاجی اسدالله خان ابن حاجی محمدابراهیم شیرازی، به تازگی با تصحیح احمد شعبانی و رضا بیطرفان در 96 صفحه از سوی نشر سیوند منتشر شده است.
در این کتاب پس از مقدمۀ مصحح، فصولی با عناوین: ذکر حوادث ایام از 1297 هجری قمری، وقایع و حوادث از سنۀ 1240 هجری قمری، فرجام روزگاران: 1261 هجری قمری به بعد، مرثیۀ محمد بن داوری وصال در یاد هدایت الله خان (فرزند مؤلف تاریخ قوامی)، آمده است.