رونمایی از گنجینۀ آستان شمس تبریزی شامل مقالات و اسنادی نویافته دربارۀ وجود آرامگاه شمس تبریزی در خوی
دو روز پیش سیدحسین حسنزاده مدیرعامل خانۀ دانش و فرهنگ زریاب، دعوت کرد که در مجلس رونمایی این کتاب سخنرانی کنم. عذرخواهی کردم. اما به احترام ایشان و دکتر طه مرقاتی و دیگر فرهنگدوستان خویی، شرکت کردم. دکتر حجابی کرلانگیچ سفیر ایراندوست ترکیه و مترجم مثنوی معنوی هم حضور داشتند. پس از اتمام سخنرانیها حیفم آمد در این مجلس خاطرهای که مرحوم دکتر محمدامین ریاحی از قطعی بودن آرامگاه شمس تبریزی در خوی برایم شخصاً نقل کردند، برای عزیزانی که رنج راه را بهجان خریده و از خوی آمده بودند، نقل نکنم. در آغاز گفتم که بنده مسئول تدوین و ثبت جهانی آثار مولانا در کمیتۀ حافظۀ جهانی یونسکو بودم و در ایام کرونا به تبادل نظر و اصلاح پرونده با ترکیه، جلساتی برخط داشتیم. آثار مولانا شامل مثنوی، دیوان کبیر، مکتوبات، مجالس سبعه و فیهمافیه با اشتراک شش کشور که آنها نیز نسخی از آثار مولانا داشتند ثبت مشترک شد، کاری که ما قبلاً بیاشتراک کشوری دیگر تا مرحلۀ ثبت پیش برده بودیم، ولی یونسکو بهدلایلی که جای ذکر آن نیست، ترجیح داد کشورهای دیگر هم مشارکت داشته باشند.
در ادامۀ سخن خود، خاطرهای از مرحوم دکتر محمدامین ریاحی نقل کردم که فرمودند: “ترکیه در شناساندن مولانا از طریق سماع موفق بوده و منافع اقتصادی بسیاری از این طریق عاید او شده و اگر شمس و ابنسینا را به خود منتسب میکنند بیشتر از این جنبه است و ما متأسفانه از این فرصت که شمس در خوی دفن است نه تنها بهرهبرداری فرهنگی نمیکنیم، بلکه مردم خوی را از منافع اقتصادی حاصله از وجود زیارتگاه شمس در خوی محروم کردهایم و دولت باید موانع را برطرف کند و در پیشگاه ملت مسئول است”.
سپس از بزرگی زریاب خویی گفتم و اینکه او نام ایران را در بین علمای مغربزمین با تحقیقات برجستۀ خود اعتلا بخشید.
ما گنجهایی داریم که به سبب جهل عدهای، مردم خود را از منافع و عواید فرهنگی و اقتصادی آنها محروم کردهایم و احدی هم پاسخگو نیست که چرا آرامگاه حجةالاسلام امام محمد غزالی در توس به مخروبهای متروکه تبدیل شده است؟ کسی که اولین لقب حجةالاسلامی در جهان اسلام را دریافت کرد. چند سال قبل کشور اندونزی و شنیدم خیرین بسیاری برای ساخت آرامگاهی باشکوه اعلام آمادگی کردند، کسی که مؤلف کتابهای مهمی چون احیاءالعلوم و کیمیای سعادت بوده است و اگر هر کشور دیگری الان چنین گنجهایی در خاک خود داشت، توتیای چشم میکرد و سالانه میلیاردها دلار عاید کشور خود مینمود و دریغ که در این کشور عدهای نمیگذارند مردم از منافع فرهنگی و اقتصادی زیارتگاههای مزار شمس و غزالی و … بهرهمند شوند.
از برکات و کامیابیهای این مجلس، آشنایی بنده با تنیچند از ایراندوستان اهل خوی چون جناب سلطانزاد، جعفرینژاد، انصاری، عدالتفر و …بود. شگفتا هر جلسهای برکات “من حیث لایحتسب” خود را دارد.
اکبر ایرانی
مدیرعامل مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب
