میراث مکتوب- دومین نشست از مجموعه نشستهای معرفی و بررسی کتاب در موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، به معرفی و بررسی کتاب «تاریخ ملکآرا» (چگونگی به قدرت رسیدن قاجارها) اختصاص دارد. این نشست با همکاری انتشارات ندای تاریخ در روز دوشنبه 18 بهمن 1400 خورشیدی از ساعت 14 برگزار میشود. دکتر گودرز رشتیانی (عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران)، علیرضا دولتشاهی (پژوهشگر و کارشناس کتابخانه ملی ملک) و رقیه آقابالازاده پژوهشگر تاریخ و عضو گروه مصححان کتاب، در این نشست درباره این کتاب، نویسنده و دوره تاریخی یادشده در کتاب و دیگر جنبههای تاریخ دوره قاجار سخن میرانند.
کتاب «تاریخ ملکآرا» روایت دگرگونیهایی مهم در تاریخ ایران در دوره زمانی سقوط صفویان تا روزگار پادشاهی فتحعلی شاه قاجار است. میرزا علیقلی متخلص به «اقبال» (درگذشته به سال 1248 قمری) کتاب «تاریخ ملکآرا» را به دستور محمدقلی میرزا ملکآرا حاکم مازندران در روزگار فتحعلی شاه قاجار با ادبیاتی کاملا منشیانه و متکلف نوشته است. بسیاری از رخدادهای آن دوره منحصرا در این کتاب اشاره رفته، از اینرو کتاب «تاریخ ملکآرا» با دیگر منابع همانند در آن دوره همچون تاریخ محمدی (احسن التواریخ) تفاوتهایی دارد.
«تاریخ ملک آرا» در دورهای از تاریخ ایران نگاشته شده که نبود منابع مستند تاریخی به چشم میآید. کتاب با آن که سفارشی نوشته شده است و نگاهی جانبدارانه به حکومتگران قاجار دارد اما باز میتواند نماهایی از رخدادهای سیاسی و نظامی آن دوران پرآشوب و ناپایدار را به تصویر بکشد و واقعیتهایی پیش روی پژوهشگران تاریخ بگذارد.
میرزا علیقلی (اقبال) نویسندهای اندیشمند و ادیب بوده و قلم او در کتاب، گواهی بر این گفته است. او افزون بر تاریخ، در مباحث و اصول فلسفه، منطق و هیات نیز دستی داشته است. این مباحث در لابهلای شرح رخدادها به چشم میآید.
این تاریخنگار و ادیب با وجود قلم توانا تقریبا گمنام مانده و مرگ ناگهانی او در این زمینه بیتاثیر نبوده است.
نشست معرفی و بررسی کتاب «تاریخ ملکآرا» (چگونگی به قدرت رسیدن قاجارها) در روز دوشنبه 18 بهمن 1400 خورشیدی از ساعت 14 در ساختمان موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک به نشانی «تهران، میدان امام خمینی، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد (میدان مشق)» با رعایت دستورالعملهای بهداشتی و فاصلهگذاری اجتماعی برگزار میشود.