میراث مکتوب – در آستانۀ 27 دی ماه و سی امین سالروز وفات علامه جعفر سلطان القرّایی از نسخۀ خطّی رباعیّات خیّام متعلّق به کتابخانۀ ایشان و مربوط به 500 سال پیش در تبریز پرده‌برداری شد.
آن گونه که ایرنا گزارش داده است، این نسخۀ خطی رباعیات عمرخیام در کتابخانۀ شخصی علامه فقید سلطان القرایی نگهداری می‌شود و در زمان شاه طهماسب صفوی با خامۀ شیخ مرشد شیرازی، خطاط برجسته و معروف قرن دهم هجری، به رشتۀ تحریر درآمده است.
نسخۀ رونمایی شده رباعیات عمرخیام حاوی 226 رباعی است که به دلیل خط زیبای نستعلیق کاتب آن و نقوش مجلس و مینیاتور ملیح و منقح در ابتدای آن، سرلوح و تذهیبات ظریف و لطیف از اهمیت و ارزش بسیار زیادی برخوردار است.
جلد بیرونی این نسخۀ خطی گرانبها و فاخر که در قطع رقعی کوچک است، از پوست لاک پشت هندی بوده و و یک جدول طلایی بر آن نقش بسته و جلد درونی نیز نسخۀ ابری اسلامبولی است.
غیاث الدین عمربن ابراهیم خیام نیشابوری به سال 439 هجری قمری (1048 میلادی) در نیشابور چشم به جهان گشود و به سال 517 قمری (1131 میلادی) در همان شهر وفات کرد.
متاسفانه دفتر شعر این شاعر نامور یا هرگونه تحریرات وی و یا حداقل از رباعیات تحریر شده به وسیلۀ کاتبین معاصرش در دست نیست و حتی در زمان حیات عمرخیام، رباعیات او در محاق پنهانی مانده و پس از وفاتش توسط دوستان و دوستدارانش اشاعه یافته است و بر همین اساس اشاعه دهان به دهان آن جزو ادبیات شفاهی مردم ایران زمین شده است.
بر طبق اسناد موجود، قدیمی ترین نسخۀ خطی رباعیات عمر خیام نیشابوری، مجموعۀ جنگ یا سفینه در کتابخانه دانشگاه کمبریج لندن است که تاریخ کتابت آن 604 هجری قمری است.
در عین حال نسخۀ خطی کتابخانه علامه جعفر سلطان القرّایی، قدیمی ترین و مستندترین نسخه از رباعیات خیام است که به نام تبریز و ایران ثبت می شود.
علامه میرزا جعفرآقا سلطان القرایی به سال 1322 قمری در خانواده عالم پرور، فقه و ادیب تولد یافت و قرآن، مقدمات و قرائت بعضی متون فارسی و عربی را نزد پدر و برادر بزرگ تر خود، آیت‌الله العظمی حاج میرزا جوادآقا، آموخت و از تدریس استادان مکاتب و مدرسان مدارس داخلی و خارجی بهره گرفت.
وی عمر پربرکت خود را صرف خدمت به علم، هنر، تاریخ، فرهنگ و ادب این آب و خاک کرد و در 27 دی ماه سال 1367 چشم از جهان فرو بست.
وی مخصوصا در شناخت نسخه‌های خطی و تشخیص اسناد و اوراق هنری و تاریخی از متبحران کم مانند روزگار بود، اما تواضع بیش ازحد او اجازه نمی‌داد تا چنان که شایسته اوست حرفی به میان آید و یا در جراید نوشته شود چرا که هر وقت از او خواسته می‌شد ترجمه حالشان در مجـله یا جریده‌ای چاپ شود، متواضعانه می‌فرمــودند که شرح حال مثال من در دفتر فراموشی بهتر.
این نسخه شناس سرشناس کشورمان تعداد 179 عنوان نسخه خطی منحصر به فرد و نفیس خود را به کتابخانه مجلس شورای اسلامی اهدا کرده است که هر یک در نوع خود بی مانند و بی نظیرند.
در ششم اردیبهشت ماه سال 1389 هجری شمسی از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مجلس بزرگداشتی به یاد استاد علامه جعفر سلطان القرائی ترتیب داده شد و در آن از خدمات ایشان به تاریخ، فرهنگ، علم و ادب این سرزمین تجلیل به عمل آمد و جهت یاد بود، ترجمه احوال و آثارشان در یک مجلد تدوین و انتشار یافت.