این برنامه امروز، ۲۹ مهرماه ۱۴۰۴، با حضور محمد علایی کاخکی، رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق بازرگانی خراسان رضوی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدجلال حسینی، رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و جمعی از مدیران، کارشناسان و همچنین مصاحبه‌شوندگان بخش تاریخ شفاهی این سازمان، در تالار اندیشگاه رضوی کتابخانه مرکزی حرم مطهر حضرت رضا (ع)، اجرا شد.
از جمله این اسناد تاریخی موجود در آرشیو اداره اسناد آستان قدس رضوی می‌توان از عناوین «دریافت وجوهات نقدی و جنسی حاصل زراعات و باغات مشهدمقدس و مخارج صورت‌گرفته از محل آن به علت خشکسالی، متعلق به سال 1090 قمری» و «هزینه‌های آستان قدس از بابت تخفیف به مستأجر مزرعه جعفرآباد، موقوفه آستان قدس، به علت کم‌آبی و کم شدن محصول آن مزرعه، متعلق به سال‌های 1090 و 1091 قمری»، اشاره کرد.
همچنین می‌توان از سندی با عنوان «هزینه‌های آستان قدس از بابت نگهداری و تعمیر قنات مزرعه سمزقند، موقوفه این آستان مقدس، به علت خشکسالی، متعلق به سال‌های 1096 تا 1097 قمری»، نام برد.
سندهای «کتابچه جمع و خرج موقوفات آستان قدس با احتساب خشکسالی واقع شده، متعلق به سال 1288 قمری» و «عریضه رعایای سلطان‌آباد، موقوفه آستان قدس، به نیابت تولیت در خصوص خشکسالی و تعدی رعایای رباط سفید نسبت به آب مزرعه مذکور و مکاتبات مربوط به آن، متعلق به سال 1306 شمسی»، از دیگر عناوین آثار رونمایی شده در این مراسم بود.
همچنین همراه با این اسناد تاریخی اداره اسناد آستان قدس رضوی، از 7 قطعه عکس با محوریت موضوعی خشکسالی، تغییر اقلیم و بحران آب در منطقه جنوب خراسان در نهبندان، رونمایی شد.
لزوم توجه ایرانیان به فرهنگ دیرینه مقابله با خشکسالی
محمد علایی کاخکی، رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق بازرگانی خراسان رضوی، در این مراسم، با اشاره به اهمیت توجه ایرانیان در ادیان مختلف به آب در طول تاریخ، گفت: همواره اسراف آب و ایجاد آلودگی در آب، از بزرگترین گناهان در میان ایرانیان بوده است چنا‌ن‌که در دین مبین اسلام نیز به این موضوع، تأکید شده است.
وی اضافه کرد: ایران در کمربند خشک کره زمین قرار دارد و از آن می‌توان به‌عنوان یک کشور کم‌آب، نام برد. دراین‌میان، دامنه تغییرات میزان بارندگی در کشور نیز بالاست، به عبارتی کشور میانگین بارندگی ثابتی در طول زمان ندارد که این به معنای بروز خشکسالی است.
علایی کاخکی در ادامه، با ذکر مثال‌هایی در خصوص توجه ایرانیان به اهمیت آب در سده‌های گذشته، اظهار کرد: اگرچه مقابله با خشکسالی همواره در فرهنگ و تمدن چند هزار ساله کشور وجود داشته است، اما متأسفانه امروزه ایرانیان به این پیشینه تمدنی خود، توجه ندارند.
وی با اشاره به برخی از اشتباه‌های تاریخی در کشور در حوزه آب همچون احداث برخی سدها، حفر چاه‌های غیرمجاز، عدم لایروبی کاریزها، بریدن درختان کوه‌ها و…، افزود: بحران آب و خشکسالی و نتایج آن همچون فرونشست زمین را در کشور از جمله در شهر مشهد، باید بسیار جدی گرفت.
نقش اثرگذار تک تک افراد در مقابله با بحران آب
همچنین رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق بازرگانی خراسان رضوی، تصریح کرد: بی‌تردید ایرانیان، فرهنگ، تمدن و باورهای ارزشمندی داشته و دارند که حافظ این سرزمین در طی قرون گذشته بوده است. دراین‌میان، تک تک افراد جامعه کنونی باید برای مقابله با بحران آب، وارد عمل شوند.
علایی کاخکی با اشاره به برخی از طرح‌های مؤثر در حوزه تأمین آب همچون استفاده از فاضلاب تصفیه شده و جایگزینی آن با چاه‌های کشاورزی، گفت: از سویی دیگر، مصرف درست آب در منازل را، باید عملی کرد. بی‌شک، بانوان با توجه به نقش تربیتی که در خانواده دارند، می‌توانند در این حوزه بیشتر از مردان، اثرگذار باشند.
وی همچنین در این برنامه، مطالبی با محوریت تاریخ وقف آب در حرم مطهر رضوی، معرفی برخی از کشورهای پرآب جهان، میزان آب مصرفی برای تولید محصولات کشاورزی و…، بیان کرد و به پرسش‌های تنی چند از حاضران، پاسخ داد.
منبع: کتابخانه آستان قدس رضوی