میراث مکتوب – کتاب روابط تاریخی ایران و دشت قپچاق که در سال جاری در انتشارات «کتابخانۀ آلژاس» و به کوشش دکتر صفر عبدالله، عضو پیوستۀ خارجی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، و با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در قزاقستان، در شهر آلماتی، به چاپ رسید ادامۀ مطالعات و تحقیق در باب روابط اقوام ایرانی و ترک در طول تاریخ است. پیش از این چند جلد کتاب دیگر نیز به کوشش دکتر صفر عبدالله در همین موضوع به زبان روسی منتشر شده بود
.
این کتاب شامل مجموعۀ مقالات و سخنرانی‌های دانشمندان ایران و جهان است که در این زمینه پژوهش کرده‌اند و در قالب مقالات همایش بین‌المللی گفت‌وگوهای فرهنگی ایران و آسیای مرکزی ارائه شده‌اند. این همایش از ۲۵ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶ در شهر آلماتی، پایتخت جمهوری قزاقستان، و با شرکت دانشمندان ایران، روسیه، کانادا، قزاقستان، کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز برگزار شد.
همایش مذکور به ابتکار دکتر صفر عبدالله، ایران‌شناس تاجیک و ساکن قزاقستان، و با همکاری دانشگاه روابط بین‌الملل و زبان‌های جهان، موسوم به ابولی‌خان شهر آلماتی، و با یاری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان برگزار شد. مجموعۀ حاضر با ترجمه و ویراستاری و تدوین و تنظیم دکتر صفر عبدالله، عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به چاپ رسیده است و شامل ۳۰ مقاله و سخنرانی از اندیشمندان ایران‌شناس و ترک‌شناس است. فهرست این مقالات عبارت است از: «خسرو اول انوشیروان (سال‌های ۵۳۱-۵۷۹ میلادی) و ارتباط او با اقوام ترک بنا به شهادت ابن مسکویه»، کولِسنیکوف (سنت پترزبورگ ـ روسیه)؛ «سعدی و مسئلۀ کم‌آزاری در فرهنگ ایران»، دکتر اصغر دادبه (ایران)؛ «نقش فرهنگ ایران در آسیای صغیر در قرون ۱۲ و ۱۳ میلادی»، پروفسور رستم شکوراف (مسکو)؛ «نقش سغدی‌ها در ترکستان شرقی در قرون ۶ و ۷ میلادی»، پروفسور آبلِت کمال‌اف (قزاقستان)؛ «ترکان حامی زبان و فرهنگ ایرانی در سال های ۱۰۲۷ تا ۱۷۲۲»، پروفسور ریچاد فولتس (کانادا)؛ «اصطلاحات ترکی و مغولی در نظام مالیاتی ایران در قرون ۱۳ و ۱۴ میلادی»، دکتر لقمان بای‌ماتوف تاجیک (سوئد)؛ «چینی‌ها از دیدگاه ایرانیان»، پروفسور کلارا حافظوا (قزاقستان)؛ «اهمیت ترجمه در روابط معنوی و تاریخی ایران و آسیای مرکزی»، دکتر نعیمه سگیندیکوا (قزاقستان)؛ «تأثیر فرهنگ ایران در آسیای مرکزی»، حسن قریبی (ایران)؛ «واژه‌های ترکی در دیوان ضیای پارسی خجندی»، دکتر مهدی نوریان (ایران)؛ «مشرب ایغوری از دیدگاه فرهنگ‌شناسی و زبان‌شناسی»، پروفسور والری ماخ‌پیروف (قزاقستان)؛ «ترجمۀ فارسی رمان مختار عوض‌اف، آبای و مترجم او»، پروفسور عبدالنبی ستارزاده (تاجیکستان)؛ «آهنگ‌های صوفیانه در دیوان ناصر بخارایی»، دکتر شریف‌مراد اسرافیل‌نیا (تاجیکستان)؛ «دست‌نویس جدیداً کشف‌شدۀ امیر علیشیر نوایی و اهمیت آن»، پروفسور بدرالدین مقصوداف (تاجیکستان)؛ «تأثیر تصوف ایرانی در دشت قپچاق»، دکتر محمدرضا موحدی (ایران)؛ «بررسی تطبیقی برخی از جنبه‌های هویت ایرانی و قزاقی»، پروفسور گلنار نادروا (قزاقستان)؛ «سنن خیمه‌سازی، خیمه‌های طلایی در امپراتوری چنگیز و اخلافش»، دکتر آیبولات کوشکومبایف (قزاقستان)؛ «سیاقه العدد و نقش بلاغی آن در شاهنامه»، دکتر حسن حیدری (ایران)؛ «منابع فارسی دربارۀ قدرت دولت در تاریخ اقوام ترک»، پروفسور ژولدوس تولیبایوا (قزاقستان)؛ «برقراری و رشد و تکامل جمهوری اسلامی ایران و نقش آن در جهان امروز»، دکتر غالیا شاتانوا (قزاقستان)؛ «نقش قراخانیان در روابط تاریخی ایرانیان و ترکان»، دکتر محسن حیدرنیا (ایران)؛ «دیوان خوشحال‌خان قریب به‌عنوان نمونۀ نظم عرفانی قرن ۱۹ میلادی»، دکتر گل‌بهرام مولوتوا (قزاقستان)؛ «سهم صوفی اللهیار در توسعۀ ادبیات ترکی و فارسی در آسیای میانه»، نرگس شاه علیوا (ازبکستان)؛ «نگاهی به تذکرۀ اویسی فارسی»، دکتر المیرا مالاتووا (قزاقستان)؛ «نقش و جایگاه تعلیمات نقشبندیه در توسعۀ روابط ملی و فرهنگی اقوام ایرانی و ترک در آسیای مرکزی»، دکتر جعغر خال مؤمنوف (ازبکستان)؛ «مختار عوضوف و ادبیات معاصر فارسی تاجیکستان»، دکتر دیار کونایف (قزاقستان)؛ «طراز و ترکستان در نظم و نثر فارسی»، دکتر محمدباقر کمال‌الدینی و سید شهاب کمال‌الدینی (ایران)؛ «چهرۀ آسمانی پیر ترکستان، خواجه احمد یسوی»، مسعود شیخ زین‌الدین (رایزن فرهنگی)؛ «سخن مقدماتی رئیس دانشگاه روابط بین‌الملل و زبان‌های جهان معروف آبلای‌خان»، آکادمیسین خانم سلیمه کونانبایوا؛ «سخنرانی دکتر قهرمان سلیمانی، معاون پژوهش و آموزش سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی».
ترجمه، تهیه، ویرایش و تنظیم تمامی مقالات این مجموعه به همت دکتر صفر عبدالله، عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی انجام پذیرفته است. کتاب روابط تاریخی ایران و دشت قپچاق در ۳۶۰ صفحه و با شمارگان ۵۰۰ نسخه در آلماتی، پایتخت قزاقستان منتشر شده است.
منبع: فرهنگستان زبان و ادب فارسی