میراث مکتوب- کتاب «اسنادی از روند اجرای معاهده ترکمنچای» به کوشش فاطمه قاضیها و نیز کتاب «اینجا آفتاب بر من زودتر طلوع میکند: خاطرات شفاهی دکتر غلامرضا بیکسیان از سالهای اسارت در شوروی» به کوشش علی درازی توسط انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران منتشر شد.
کتاب «اسنادی از روند اجرای معاهده ترکمنچای» حاوی اسنادی از اجرای معاهده ترکمنچای در فاصله سال های 1245 تا 1250 هجری قمری و بعد از قتل گریبایدوف است که با مراجعه و استناد به منابع کتابی و سندیِ معتبر، بازنویسی و تصحیح و با رعایت ترتیب تاریخی، گردآوری شده است.
تاریخچه مختصری درباره روابط ایران و روسیه، جنگهای اول و دوم دو کشور، نامههای سفرای بعد از گریبایدوف که برای اجرای معاهده به ایران آمده بودند، چکیده اسناد و متن کامل و تصحیحشده هر سند، اسنادی از نامههای نمایندگان انگلیس به قائممقام فراهانی و عباسمیرزا و فرمان محمدشاه درباره نماینده انگلیس، از جمله مطالب این اثر است. همچنین واژهنامهای برای سهولت خواندن اسناد و جُنگی موجز در معرفی اشخاص و اماکن مرتبط با معاهدة ترکمنچای از بخشهای دیگر این کتاب است.
کتاب «اینجا آفتاب بر من زودتر طلوع میکند» از مجموعه کتابهای تاریخ شفاهی این سازمان نیز که به کوشش علی درازی تدوین شده، شامل خاطرات دکتر غلامرضا بیکسیان از سالهای اسارت در اتحاد جماهیر شوروی است.
غلامرضا بیکسیان که در سال 1322 با تشکیل کمیته ایالتی حزب توده در ساری وارد شاخه نوجوان این حزب می شود، پس از شکست فرقه دموکرات آذربایجان، به همراه چند تن از دوستانش از مرز حسنقلی راهی شوروی میشود و ماجرای زندگی او از اردوگاههای کار اجباری در قزاقستان و قطب شمال تا الجزایر بخشی از تاریخ شفاهی فعالان حزب توده ایران را شکل میدهد.
علاقه مندان میتوانند کتاب «اسنادی از روند اجرای معاهده ترکمنچای» با 400 صفحه و به قیمت 280 هزار تومان و کتاب «اینجا آفتاب بر من زودتر طلوع میکند: خاطرات دکتر بیکسیان از سالهای اسارت در شوروی» با 184 صفحه و به قیمت 135 هزار تومان را از طریق فروشگاه برخط انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به نشانیbookshop.nlai.ir تهیه کنند.
منبع: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران