دكتر موحد: دستور الجمهور، مناقب نامه است

ميراث مكتوب- دكتر محمدعلي موحد در هشتادمين نشست مركز پژوهشي ميراث مكتوب، گفت: دستور الجمهور، مناقب نامه است و مناقب نويسي اصولا با تاريخ نويسي فرق مي كند.
وي در اين نشست كه با عنوان «معرفي و بررسي كتاب دستور الجمهور» روز دوشنبه20 دي ماه 89 در مركز پژوهشي ميراث مكتوب برگزار شد، افزود: نهضت تصوف از قرن دوم شروع شد. پيشگامان اين نهضت كساني جون ابراهيم ادهم  و بايزيد كه در اواسط قرن سوم وفات يافته 243 يا 261 بودند. قرن سوم دوران شكل گرفتن و سامان يافتن اين حركت است. در اين قرن با گروه نامداري از اهل تصوف مثل انتاكي ،حكيم طرمزي و… روبرو هستيم.
دكتر موحد ادامه داد: راجع به كتاب دستور الجمهور در 3 بخش بايد صحبت كرد. درباره بايزيد و كاري كه او انجام داده و كاري كه مصححين و ناشران انجام داده‌اند. مقدمه و باب اول و دوم كه به بايزيد مربوط مي شود كه كي بوده و كجا بوده، بخشي ديگر شامل كلمات و اقوال و مباحثي كه به بايزيد نسبت مي دهند و مولف در باب هاي سوم، چهارم و پنجم  آورده است و بخش اخلاق بايزيد.
وي همچنين گفت: راجع به محتواي كتاب، سيستم و روش مولف، يك نكته بايد يادآورشد كه دستور الجمهور مناقب نامه است و مناقب نويسي اصولا با تاريخ نويسي فرق مي كند. كوشش تاريخ نگار در جهت كشف وقايع و ثبت واقعيات است، پيدا كردن موردي كه در يك زمان و مكان تاريخي  به وقوع پيوسته است. تاريخ نگار وقايعي را كه با تاريخ هاي او وفق ندهد، طرد مي كند و دور مي اندازد. كار مناقب نويس بر محوريت شخصيت فرد مورد نظر او و اسوه پردازي و قديس پردازي او، نشات مي گيرد. او آنچه كه خيال انگيزتر و برجسته تر است را بر مي گزيند و به روش خاص خود، رنگ و روغن مي دهد تا آراسته تر به تصوير درآيد.
دكتر موحد افزود: نكته اي ديگر درباره اين كتاب، آن است كه راجع به شخص بايزيد و احوالش، اطلاعات ما بسيار كم است. از او نوشته هايي بر جاي نمانده، سخنان او را در كتاب هايي مي يابيم كه قديمي ترين آن، مربوط به 200 سال پيش است. در مقدمه دوم مولف، آمده است كه آيا بايزيد خانواده اي داشته؟ و مولف كه خود از اقوام بايزيد است،  ظاهرا شخصا آن كتاب را نديده و فقط بر اساس شنيده ها، اقدام كرده است.
وي معتقد است كه كار تصحيح متون، كار بسيار پر زحمتي است، بويژه اين متون كه نسخه هايش بسيار سردرگم و پيچيده است و جا دارد از مرحوم دانش پژوه ياد كنم و دعا كنم براي طول عمر استاد افشار كه هميشه اين دو با هم يار و همراه بوده اند.
درپايان، دكترموحد قسمت‌هايي از «دستورالجمهور» را با توضيحاتي درباره‌ مطالب آن نقل كرد و گفت: با نظر اجمالي بر كتاب،  يادداشت هايي فراهم كرده ام كه به استاد افشار تقديم خواهم كرد.