میراث مکتوب – پیشینۀ خط نسخ امروزی، به سالیانی باز می گردد که این خط همزمان با خط کوفی در کتابت قرآن کریم به کار بسته می شد. همچنین، نسخ یکی از خطوط ششگانۀ منشعب از کوفی معرفی شده است (نسخ، ثلث، محقق، ریحان، توقیع و رقاع). از میان این خطوط ششگانه که توسط ابن مقله (م 328 ق) قانونمند شد و گسترش یافت، دو خط ثلث و نسخ، به علت ساختار متفاوتشان، با میان آمدن خط نستعلیق، نابود نشدند و تا به امروز به حیاتشان ادامه داده اند. خط نسخ که سابقه ای بیش از هزار ساله را در کتابت را داراست و در کنار خطوط کوفی و نستعلیق، سه خط اصلی و مطرح در کتابت و کتاب آرایی در شمارند.
از بزرگترین خوشنویسانی که خط نسخ را از سده های آغازین تا سدۀ هشتم به اوج درخشش و زیبایی رساندند می توان به علی بن هلال معروف به ابن بواب (م 413 ق) و یاقوت مستعصمی (م 698 ق) اشارت کرد. از دیگر استادان خط نسخ که در دیگر خطوط ششگانه نیز هنرنمایی می کردند عبارت است از : احمد بن سهرودی (زنده در سال 741 ق)، یحیی جمالی، عبدالله بیانی (مروارید)، بایسنغر میرزا، علاءالدین تبریزی و شمس بایسنغری.
خط نسخ به موازات به اوج رسیدن خط شکسته نستعیلق در سدۀ دوازدهم، آخرین مراحل ایرانی شدن را طی کرد. خط نسخ که تا دورۀ صفوی، تحت سیطره و تأثیر یاقوت بود، از قرن یازدهم با ظهور خوشنویسانی چون محمدابراهیم قمی و شاگرد نامدارش احمد نیریزی دارای روش و مکتبی مستقل شد.
احمد نیریزی (حدود 1160 ق) که نسخ را به کمال شکوه خود رساند از جمله نوابغی است که دهها قرآن را به زیباترین اسلوب در این شیوه از خط کتابت کرد و شاگرد فراوانی را تربیت کرد و خطاطان نسخ نویس پس از خود را به مشق کردن خط خود واداشت.
محمد شفیع تبریزی فرزند محمدعلی که تا حدود سال 1275 ه.ق حیات داشته است از شمار بزرگترین خطاطان پیرو مکتب نیریزی به شمار می رود که سال های عمر خود را در کتابت قرآن کریم و کتب ادعیه سپری کرده و نمونه های چشم نوازی از هنر نسخ نویسی را به نمایش گذاشته است. دعای صباح، به خط محمد شفیع تبریزی، اخلاصی برآمده از روحی زلال را در برابر چشمان بیننده اش چهره گشایی می کند.
نسخۀ این دعای شریف که هم اکنون به چاپ رسیده است، در موزۀ دکتر محمدصادق محفوظی تهران نگهداری می شود. جُنگی از چند خط نفیس وی – که در همین مجموعه است – نیز در لابلای این کتاب گنجانده شده تا خوانندۀ هنرمند از آن حظ بیشتری برد.
در این کتاب همچنینی به مباحث مربوط به دعای صباح و محمد شفیع تبریزی کاتب هنرمند این دعا و چند جستار دیگر اشاره شده است.
دعای صباح به خط محمد شفیع تبریزی (چاپ عکسی از نسخۀ موزۀ دکتر محفوظی)، به کوشش و مقدمۀ سید صادق حسینی اشکوری، تهران، جامعۀ اسلامی پژوهشگران، مؤسسۀ پژوهشی سینا، 94 صفحه (مصور رنگی)، شمارگان: 3000 نسخه، قطع: وزیری، بها: 600000 ریال، 1395.