میراث مکتوب- نشر علم کتاب «درسهایی درباره فِرَق اسلامی» اثر حجتالاسلام رسول جعفریان را با شمارگان ۵۵۰ نسخه، ۷۲۴ صفحه و بهای ۴۵۰ هزار تومان منتشر کرده است. جعفریان از مورخان پرکار تاریخ اسلام، تاریخ فرق اسلامی و همچنین سیر اندیشههای اسلامی در جهان معاصر است که آثارش از دقت نظر علمی بالایی برخوردارند.
برخی از مباحث مطرح شده در کتاب از این قرار است: «شکل گیری دانش ملل و نحل، از ردیه نویسی تا ملل و نحل نگاری»، «فقه مِلل بر اساس کتاب احکام الملل و النحل ابوبکر خلال (م ۳۱۱)»، «گزیده شناختنامه منابع کهن فرقههای اسلامی»، «چند نکته در باب شناخت مذاهب اسلامی»، «فرقه گرایی در اسلا م بر محور مفهوم کفر و ایمان»، «عثمانیه، ناصبه و اهل حدیث»، «مرجئه، سادگی در ایمان»، «معتزله، نخبگان سختگیر جهان اسلام»، «مذهب اشعری راهی میانه معتزله و اهل حدیث»، «سنت فکری حنفی – ماتُریدی در ماوراءالنهر»، «مسأله دارالحرب – دارالاسلام و تعریف کفر در فقه حنفی: رویدادهای خراسان قرن دهم»، «شیعه شناسی در تبصره العوام»، «بازگشت غلوّ به تفکر شیعی در قرن سیزدهم»، «اصلاح یا انقلاب، عقیده امامیه، زیدیه و دیگر فرقهها»، «رساله معرفت المذاهب»، «مروری بر رساله اعتقادات مذاهب یا هفتادوسه ملت» و «نیم نگاهی به ملل و نحل در قرون اخیر».
جعفریان در بخشی از پیشگفتار خود بر کتاب چنین نوشته است: «ناگفته پیداست دانش ملل و نحل دریای بسیار وسیعی است که انواع و اقسام افکار و اندیشهها در آن یافت میشود. میدانی است برای تاریخ تفکر و فلسفه، و حتی تاریخ اجتماعی طبعاً بر اساس نگرههای دینی و مذهبی. تنوع مطالب در این حوزه به اندازهای فراوان است که تسلط بر فهرستی از آنها نیز دشوار است. حتی کار کردن روی یک گروه، مانند معتزله یا اشاعره به صورت علمی، سالهای متمادی وقت میخواهد. بنابراین ادعای این که کتابی در ملل و نحل فراهم آید که حتی به نوعی مشتمل بر کلیات مسائل این علم باشد دور از واقع خواهد بود. آنچه در اینجا ملاحظه میکنید، در چند بخش، پارهای از مسائل مربوط به ملل و نحل و برخی از مهمترین زمینههای اختلافنظرهای فرقهای است. هدف از ارائه آنها راهنمایی دانشجویان برای ورود به این بحث با هدف گوشزد کردن رابطه دیدگاهها و مباحث کلامی با پارهای از تحولات اجتماعی – تاریخی است که تحت تأثیر دیدگاههای فرقه گرایانه قرار گرفته یا حتی پدید آمده است.»
منبع: مهر