میراث مکتوب – چنان که از گزارشها و فهارس برمی آید، شماری قابل توجه از دستنویس های دورۀ اسلامی از دستبردهای روزگاران برکنار مانده و امروزه در مجموعه های دنیا پراکنده است.
با توجه به محدودیت امکاناتی که برای پژوهش بر این حجم انبوه منابع داریم، بسیار مهم است که از این میانه آنچه را که ارزش و اهمیت بیشتری دارد زودتر در جریان پژوهش ها قرار دهیم. از همین روی است که شناساندن دقیق دستنویس ها اهمیت بسزایی می یابد.
بخشی از این شناسایی، از راه فهرست نویسی مجموعه ها محقق می شود؛ اما میدانیم که فهرست نویسی دارای حدّ و مرزی است و نمی توان از فهرست نویسان انتظار داشت که همۀ ویژگی ها و وجوه اهمیت آثار نسخه ها را به دقت در فهرست ها منعکس کنند. به ویژه که گاهی محدودیتهای زمانی و مالی باعث می شود تا فهرست نویسی یک مجموعۀ خطی به تعجیل و در حجم نوشتاری اندک صورت بپذیرد. گاهی نیز دور از دسترس بودن نسخه ها موجب می شود تا فهرست نویسان در سفرهای خارجی، ناگزیر با شتابزدگی به یادداشت برداری از آگاهی های اصلی نسخه بسنده کنند. بنابراین هنگامی که نسخه ای از این آثار در دسترس قرار گفت، تک نگاری دربارۀ آن ها می تواند راهکاری باشد تا آگاهی ها و ویژگی های اصلی این آثار در کالبد مقاله هایی در دسترس پژوهشگران نهاده شود، تا زمانی که بتوان پژوهش های دقیق تری روی آن ها به انجام رساند.
آنچه در بالا آمده است بخشی از مقالۀ «حقایق در اخلاق دینی و عرفانی» نوشتۀ علی صفری اق قلعه، نسخه شناس و پژوهشگر متون است که در شمارۀ 60 – 61 دوماهنامۀ تخصصی گزارش میراث منتشر شده است.
متن کامل این مقاله را می توانید از اینجا دانلود کنید.