میراث مکتوب- صبح آدینه را به کتابخانه‌گردی در وب‌سایت کتابخانه‌های اروپایی و آمریکایی گذراندم. چه پاداشی از این بالاتر که به هر کتابخانه‌ای سر می‌زدم، نشانی از آثار و منشورات میراث مکتوب در آن می‌یافتم. خدای را سپاس که در آستانۀ سی‌سالگی تأسیس مؤسسه، به تبعیت از این مصراع از بیت منسوب به فردوسی که: “بسی رنج بردم در این سال سی” خود هم مرتکب این مصراع شدم: ” که احیای میراث کردم بسی”.
بحمدالله در این کار کامیاب شدم تا کتابهای میراث مکتوب را در جای‌جای مراکز ایران‌شناسی و کتابخانه‌های معتبر خارجی به چشم ببینم.
دیروز به لطف یکی از دانشجویان ایرانی دانشگاه هاروارد که نوشته‌های مرا در فضاهای مجازی اینستاگرام و فیس‌بوک و تلگرام و ایتا و بله و… دنبال می‌کند، اطلاع یافتم که بسیاری از کتابهای میراث مکتوب را در کتابخانۀ هاروارد دیده و پیام داد و به بنده تبریک گفت. از او پرسیدم در کتابخانۀ کنگرۀ آمریکا که گویا بزرگترین کتابخانۀ دنیاست، از تعداد کتابهای میراث مکتوب اطلاع دارد؟ پس از بررسی اطلاع داد که تقریبا” تمام نسخۀ کاغذی کتابهای شما را موجود دارند. بنده الان گمان نمی‌کنم در ایران کتابخانه‌های زیادی باشند که تمام کتابهای مؤسسه را داشته باشند، البته جز برخی کتابخانه‌ها از جمله کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی در قم و کتابخانۀ ملی ایران و نیز به استثناء برخی شیفتگان کتاب که به آنها اهدا شد، یا خود حضوراً از فروشگاه مؤسسه خریداری کرده‌اند؛ مانند دکتر میرمجلسی، پزشک فرهیختۀ عاشق کتاب که همۀ انتشارات میراث مکتوب را در کتابخانۀ شخصی‌اش دیده‌ام.
این دوست دانشجو توضیح داد که ایشان عضو پایگاه اینترنتی worldcat.org هستند، پایگاهی که عناوین کتابهای بسیاری از کتابخانه‌های بزرگ جهان در آن وجود دارد و گفت اغلب کتابهای میراث مکتوب را در دسترس یافتم و نشانی داده که این کتابها در کدام کتابخانه‌های دنیا نگهداری می‌شوند. به او گفتم برخی کتابخانه‌های آمریکایی و اروپایی با واسطه، نسخۀ کاغذی کتابهای مؤسسه را تهیه می‌کنند و حدود شش سال پیش هم مؤسسهٔ انتشارات بریل در لیدن هلند با ۳۳۰ سال سابقۀ فعالیت چاپ و پخش کتاب، با ما برای پخش فایل الکترونیکی بیش از دویست عنوان از منشورات میراث مکتوب قرارداد بست و اطلاع دارم لینک کتابهای دیجیتالی (E-book) میراث مکتوب را به کتابخانه‌های معتبر جهان به‌ویژه آمریکا و اروپا و آسیا و… در سطح وسیع عرضه کرده است.
با این وجود وقتی کتابهای میراث مکتوب را در این پایگاه جهانی که متصل به کتابخانه‌های آمریکایی و اروپایی است، جست‌وجو نمودم، شعف و خوشحالیم دوچندان شد. بسی مسرورم که در ایران جزء مراکزی یا شاید تنها مؤسسه‌ای هستیم که دستاوردهای علمی‌اش، مانند کهن‌ترین نسخ خطی علی‌نامه و نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه و بسیاری از آثار شیعی، در کتابخانه‌های معتبر دنیا با این گستردگی برای محققان در دسترس است. هرچند این بیت عربی اینجا مصداق ندارد، ولی گاه به کار می‌آید که : “الفضل ما شهدت به الاعداء” فضل آن است گواهی بدهد بیگانه.
و با تشکر از همه همکارانم که در این خدمت، یار و یاورم بوده‌اند و به قول حافظ:
شکر خدا که هر چه طلب کردم از خدا
بر منتهای همت خود کامـــــران شـدم
اکبر ایرانی
مدیرعامل مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب
۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲