میراث مکتوب- با پیدایی دولت صفویه، بستری بسیار مناسب جهت گسترش فرهنگ و علوم فراهم آمد، مجاورت با ارمنستان و ارتباط با دولتهای اروپایی این دولت را بر آن واداشت که با فرهنگ مسیحی ارتباطی نزدیک یابد. در پی این رخداد تعدادی از مبشران مسیحی عازم ایران شدند و این جریان تا پایان حکومت قاجاریان نیز ادامه یافت. در این میان هنری مانرین مسیحی در سال 1226 ق به جهت تکمیل ترجمه انجیل خود عازم ایران شد و رسالهای جنجالی در نقد اسلام به رشته تحریر درآورد. این رساله، فرهیختگان ایرانی را بر آن داشت که نقدی بر آن بنگارند که در این جریان استاد سترگ حکمت متعالیه، حکیم ملا علی نوری نقدی فلسفی به نام حجة الاسلام ملقب به برهان الملة بر آن نگاشت.
کتابشناسی:
حجةالاسلام (برهان‌الملّة) (فارسی)
[کتابی در نقد گفتار هنری مارتین مسیحی در تعرض بر اسلام]
ملّا علی نوری(درگذشتۀ 1246هـ . ق)
تحقیق و تصحیح: حامد ناجی اصفهانی
تهران: 1390-430 ص/ قطع وزیری
شابک: 4-034-203-600-978
میراث مکتوب: 233
برگزیدۀ دوازدهمین دورۀ همایش حامیـان نسخ خـطی ( 1391)