میراث مکتوب- حسین مسرّت، یزدشناس و پژوهشگر، دراین‌باره گفت که دفتر چهارم «یزد؛ یادگار تاریخ» دو سال پس از رونمایی دفتر سوم این مجموعه چاپ و منتشر شد.
وی افزود: این دفتر هم به‌مانند سه دفتر پیشین دربردارنده ۱۶۰ گفتار در زمینۀ تاریخ، ادبیّات، فرهنگ، هنر، گویش، معماری، نام‌آوران و بزرگان، نقد و معرّفی کتاب، فرهنگ مردم، فرهنگ عامّه، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، و دیگر موضوعات وابسته به حوزه یزدپژوهی در شش فصل است.
مسرت ادامه داد: خطوط خوش این کتاب همه به خط استاد محمود رهبران، خوشنویس نامی ایران است. کتاب با مقدمه‌ای به قلم دکتر محمّدحسین پاپلی یزدی با عنوان «پاسدار فرهنگ و تمدن» درباره کوشش‌های نویسنده در راه پاسداشت فرهنگ بومی یزد آغاز می‌شود. ویراستاری و گزینش مقالات این کتاب نیز همانند دفترهای پیشین با دکتر پیام شمس‌الدینی بوده است.
وی افزود: در آغاز کتاب، متنی ادبی با خوشنویسی استاد رهبران با عنوان «کوچه‌های شهر یزد» آمده است و همین گفتار در پایان کتاب به زبان‌های ایتالیایی، چینی، عربی، اردو، روسی، اسپانیایی، انگلیسی و فرانسوی از سوی دکتر پیر دونینی، فاطمه جعفری، دکتر ابوطالب درّانی، دکتر فاطمه سماواتی و دکتر خوزه کاسیاس فرر ترجمه شده است.
این پژوهشگر تاریخ بیان کرد: گفتارهای کتاب با تصاویر وابسته بدان غنایی دوچندان گرفته، ضمن آنکه در میان فصل‌های کتاب سه بخش تصویر رنگی از دیدنی‌های یزد به‌صورت گلاسه در ۲۴ صفحه از هنرمندان نامی عکاس استان یزد جای گرفته است.
وی در مقدمه کتاب چنین نوشته است: چهارمین دفتر «یزد، یادگار تاریخ»، اینک پیش روی من و شماست. نگارنده هیچ گاه در سال ۱۳۷۵ که این کتاب را با اشارۀ دوست خوبم دکتر غلامرضا محمّدی «کویر» که آن هنگام فرماندار شهر یزد بود و فرهنگ‌دوستی و فرهنگ‌پروری را پیشۀ خود کرده بود، به دست حروف چینی سپردم و سپس با پایمردی میرزا محمّد کاظمینی، مدیر کلّ وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد و دبیر انجمن کتابخانه های عمومی استان یزد در سال ۱۳۷۶ چاپ شد و سپس با همراهی و سرمایه گذاری دوست بزرگوار و فرهنگ مدار و یزدی تبارم، علی زهرایی، ویرایش دوم دفتر نخست با بهترین کیفیّت و زیباترین گونه در سال ۱۳۹۵ به چاپ رسید و همو اهتمام به سرمایه‌گذاری و چاپ دفتر دوم در سال ۱۳۹۸ کرد و سپس دفتر سوم با سرمایه‌گذاری و همراهی دوست خوب و سی ساله‌ام، سید محمّد موسوی که ناشر کارآزموده‌ای هم است، در سال ۱۴۰۰ چاپ شد، هرگز گمان نمی‌کردم که روزی بیاید که برای دفتر چهارم آن دیباچه بنویسم.
در این چهل سالی که این جانب برپایۀ دلبستگی که به سرزمین پدری‌ام یزد داشتم و در حوزۀ یزد پژوهی قلم زدم، بسیاری با راهنمایی، انتقاد، تشویق، ترغیب و همراهی خود زمینه‌های گردآوری نگارش، ساماندهی و چاپ گفتارهای این مجموعه را فراهم آوردند و سپس با رهنمود آنان این دفترها با نام «یزد، یادگار تاریخ» هویّتی دیگر گرفت که به تعبیر دوتن از پژوهشگران نامی یزد، آقایان دکتر یدالله جلالی پندری، استاد فرزانۀ ادبیّات فارسی دانشگاه یزد و دکتر علی‌اصغر سمسار یزدی، استاد دانشگاه یزد و مدیر مؤسسۀ تمدّن کاریزی، در حکم «دایره‌المعارف یزد» است، امّا به قول قدیمی‌ها چراغ نخست را زنده یاد استاد والاتبار ایرج افشار، دانشی مرد یگانۀ روزگار ما روشن کرد که نخست درسال ۱۳۷۶ در نامه‌ای چنین نوشت: «حضرت مسرّت، کتاب مرحمتی رسید و واقعاً مسرّت حاصل شد. از اینکه چنین مجموعۀ مفیدی برای شهر یزد انتشار یافته است. ورق زدنش برایم دلپذیری‌ها داشت از حیث اینکه در حقیقت، مرور تاریخ یزد بود از همه جوانب.
آنچه به نظرم ضرورت داشت، تهیۀ واژه نامۀ یزدی در پایان آن بود تا کسانی که یزدی نمی‌دانند، بتوانند در یک فهرست لغات منظّم به آسانی بدان دست یابند و ضمناً معلوم باشد که شما چه کلمات یزدی را در مقالات خودآورده‌اید. با احترام، ایرج افشار»
وی سپس دیباچه‌ای بر ویرایش دوم دفتر نخست آن نوشت. از سویی باید اشاره به لطف‌هایی کنم که بسیاری از یزدیان در حقّ حقیر روا داشتند و هرکدام با زبانی مرا نوازش دادند. آنگاه که دکتر داریوش مهرشاهی، استاد بازنشستۀ جغرافیای دانشگاه یزد و جغرافی‌دان نامی یزدی، هر ساله از لندن و استاد ابوتراب تاران، موسیقی دان یزدی، هر ساله از دانمارک به یزد می‌آیند و این کتاب سنگین را می‌خرند و با خود می‌برند و می‌گویند: «هر یزدی باید دورۀ این کتاب را در خانه‌اش داشته باشد.» حظّی وصف ناشدنی به نگارنده دست می‌دهد و می‌گوید: بی گمان آن شب زنده‌داری‌ها و خون دل خوردن‌ها و با گرسنگی پی یک مقاله دویدن و از این شهر تا آن شهر رفتن و از این کتابخانه تا آن کتابخانه گشتن و صدها ساعت گفتگو با بزرگان و نام‌آوران و پیشکسوتان و اهل فرهنگ وهنر انجام دادن، پس ارزش آن همه سختی کشیدن را داشت و بسیار برایم بسیار لذّت بخش است که در اینجا بگویم این کتاب دفتر پنجمی هم خواهد داشت. که در حال ساماندهی است.
از این رو جای آن دارد که از مدیران فرهنگی و صنعتی استان یزد که با خرید شماری از دفترهای یکم تا سوم این کتاب، زمینه‌های تشویق و ترغیب سرمایه‌گذاران کتاب را فراهم کردند، سپاسگزاری کنم.
در این دفتر هم ۱۶۰ گفتار نگارنده گرد آمده و کوشش شده است در موضوع های گوناگونی چون: تاریخ، فرهنگ، ادب، کتابشناسی، بزرگان، هنر و معماری یزد باشد. این گفتارها هم برگرفته از گفتارهای نوشته شده در سال‌های ۱۳۶۴ تا پایان ۱۴۰۰ است و چنانکه که در دفترهای پیشین هم گفته شد، تلاش شده است همراه با ویرایش و پیرایش، آگاهی های آن هم به روزرسانی شود.چون این مجموعه، دفتر پنجمی نیز خواهد داشت، تصمیم گرفته شد فهرست‌های چندگانۀ (انسانی، جغرافیایی، نام کتاب و غیره) در پایان دفتر پنجم بیاید.
جلد چهارم کتاب «یزد، یادگار تاریخ:» تالیف حسین مسرّت با مقدمه دکتر محمّدحسین پاپلی یزدی، و ویراستاری پیام شمس‌الدّینی از سوی انتشارات اندیشمندان در قطع رحلی، مصوّر و در ۶۰۰ صفحه منتشر شده است.
منبع: ایبنا