در این مراسم محمدعلی موحد، فتح‌الله مجتبایی، شهین اعوانی، ضیاء موحد، نصرالله پورجوادی، دکتر محمدرضا خواجه‌پور، یوسف اباذری، حسین شیخ رضایی و سید مصطفی محقق داماد دربارۀ مقام علمی و فرهنگی دکتر حسین معصومی همدانی سخن گفتند.
دکتر محمدعلی موحد در این نشست با تجلیل از مقام علمی دکتر معصومی همدانی گفت: در مادۀ اول اعلامیۀ جهانی حقوق بشر از برابری انسان ها در حقوق و کرامت انسانی سخن می رود و بلافاصله در این ماده آمده همۀ انسان ها از عقل و وجدان برخورداند. اینجا دیگر از برابری انسان ها که در صدر ماده از آن سخن می رفت خبری نیست. نکته ای که اعلامیۀ حقوق بشر متعرض آن نمی شود و نمی خواهد خود را با آن آشنا گرداند این است که برخورداری انسان ها از موهبت عقل و وجدان یکسان نیست. آری همۀ انسان ها از عقل و وجدان برخورداند اما سهم برخی اندک و سهم برخی فراوان است.
وی افزود: تفاوت هایی در عالم واقع میان افراد از حیث فهم و شعور وجود دارد پدیده ثانوی است که بعدها در اثر تربیت در آنها حاصل می شود. مولانا در دوجا از مثنوی به این مسئله پرداخته است. او می گوید عقل ها با یکدیگر از زمین تا آسمان فاصله دارند. برای مثال در بیتی می گوید: «اختلاف عقل ها از اصل بود/ بر وفاق سنیان باید شنود» و منظور از سنی ها اشاعره است.
دکتر موحد در ادامه به مقام علمی دکتر حسین معصومی همدانی اشاره کرد و گفت: این دوست عزیز و ارجمند ما، که مجلس امروز به وجود او مفتخر است، همدانی همه دان است. هر آنگاه که مطلبی را می شکافد من حسودیم می شود که چقدر خوب می فهمد و تا چه اندازه خوب بیان می کند. شمس تبریزی می گفت حسد دو گونه است؛ حسدی که دروازۀ بهشت است و حسدی که راه به دوزخ می برد. می گویند مولانا نیز حسود بود نه حسودی که او را به دوزخ برد. شمس سپس توضیح می دهد حسدِ بهشتی آن است وقتی من کار خیری کنم دیگری حسد برد چرا در این راه عقب افتاده است.
وی ادامه داد: بزرگان اهل علم متهم به ضَنت هستند؛ ضنت تعبیر محترمانه ای است برای آنچه معمولاً بُخل و تنگ چشمی می نامیم. فردی که خیرش به دیگران نمی رسد. ولی همه می دانند این دوست عزیز ما آنچه ندارد بخل و ضنت است و محضر پرفیضش برای دوستان سفرۀ گشاده ای است که هرکس در کنارش بنشیند مستفید می شود و بهرۀ خود را بر می گیرد. من تنها به قدرت فهم، جودت ذهن و دید بلند ایشان اشاره کردم که مادر همۀ فضایل اوست.
وی در پایان از شهر کتاب به دلیل برگزاری بزرگداشت برای دکتر حسین معصومی همدانی قدردانی کرد.
همدانی همه‌دان
دکتر فتح الله مجتبایی، عضو هیئت علمی دایره المعارف بزرگ اسلامی نیز در این نشست به سابقۀ آشنایی خود با دکتر حسین معصومی همدانی اشاره کرد و گفت: «یارم همه دانی و خودم هیچ مدانی/ یارب چه کند هیچ مدان با همه دانی» اینجا همه دانی مصداق صحیح پیدا کرده است دکتر معصومی واقعاً همه دان است و من کمتر کسی را دیدم که وسعت اطلاعتشان تا این حد باشد.
دکتر همدانی نه تنها در علوم انسانی، بلکه علوم دیگر متخصص هستند. ذهنی دقیق، منطقی و منظم دارند. زمانی که نوشته های ایشان را می خوانم گویا یک قضیۀ منطقی را می خوانم که صغری و کبری کنار هم سرجای خود منظم قرار گرفته است و این نیست مگر به سبب دامنۀ وسیع دانش ایشان به علوم انسانی و فوق انسانی. من با دکتر معصومی همدانی از سالهای پیش از انقلاب آشنایی داشتم و بعد از انقلاب در دایره المعارف بزرگ اسلامی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایشان را می بینم. آنچه دربارۀ ایشان قابل ذکر است این است که فداکار و وفادار است و وسعت اطلاعات ایشان به دلیل همین وفاداری به علم است. معصومی هیچ کار دیگری به جز کارهای علمی، تعلیم و تعلم در طول عمر نداشته و از برکت این خاصیت است که در سن شصت و پنج سالگی به این میزان از فضل و دانایی رسیده است.
دکتر مجتبایی با قدردانی از شهر کتاب به دلیل فرصت هایی که برای دیدن اساتید فراهم می آورد، گفت: من در روزگار نوجوانی خیلی علاقه مند بودم مرحوم قزوینی و علامه دهخدا را از نزدیک ببینم و برای همین دوبار به تهران سفر کردم اما موفق به دیدن آنها نشدم . دیدن این اشخاص برکتی است و امروز این مجال در شهر کتاب فراهم می شود تا جوانان کسانی را که بار سنگین میراث فرهنگی را به دوش می کشند از نزدیک ببینند.