میراث مکتوب- نوید رسولی، رایزن فرهنگی ایران در ترکمنستان با داود اُراز سحداُف، رئیس مؤسسه زبان، ادبیات و نسخ خطی مختومقلی فراغی ترکمنستان در خصوص تبادل اطلاعات، مطالعات و تحقیقات مشترک کتابخانه‌ای و مرمت و بررسی مشترک آثار و نسخ خطی دو کشور ایران و ترکمنستان دیدار كرد.
به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ،نوید رسولی ،رایزن فرهنگی ایران در ترکمنستان با «داود اُراز سحداُف» رئیس مؤسسه زبان، ادبیات و نسخ خطی مختومقلی فراغی آکادمی علوم ترکمنستان، «گلدی مراد محمداُف» مدیر بخش تاریخ و «مراد چملی» مدیر بخش اصطلاح شناسی در محل آن مؤسسه دیدار وگفتگو کرد.
در این دیدار داود اُراز سحداُف توضیحاتی درباره این مؤسسه پرداخت ودرسخنانی گفت:انستیتوی نسخ خطی نه به شکل کنونی در سال 1930 توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق فعالیت خود را در عشق آباد آغاز کرد. پس از استقلال ترکمنستان در سال 1991، «صفرمراد نیازاُف» رئیس جمهوری فقید ترکمنستان در سال 1994 دو انستیتوی زبان و ادبیات و انستیتوی نسخ خطی را تأسیس کرد و «قربانقلی بردی محمداُف»رئیس جمهوری در سال 2019 دو انستیتو را که به مطالعه تاریخ، زبان و ادبیات ترکمن، میراث فرهنگی و نسخ خطی می پردازد را به یک مؤسسه یعنی مؤسسه زبان، ادبیات و نسخ خطی مختومقلی فراغی تبدیل نمود. این مؤسسه دو ساختمان دارد و از 8 بخش، 2 آزمایشگاه مرمت و صوت شناسی تشکیل شده است و 200 کارمند در آن فعالیت می کنند. مؤسسه مذکور همچنین؛ مجله بین المللی میراث را به سه زبان ترکمنی، روسی و انگلیسی منتشر می کند.
نوید رسولی درادامه این دیدار ضمن تشکر برای حضور اندیشمندانی از انستیتوی نسخ خطی در جشنواره امام رضا(ع) در سال 2021؛ درسخنانی فعالیت های رایزنی فرهنگی را تشریح و اظهارداشت:همکاری درخصوص تبادل اطلاعات، مطالعات و تحقیقات مشترک کتابخانه ای و مرمت و بررسی مشترک آثار و نسخ خطی دو کشور ایران و ترکمنستان ازموضوعات مور تاکید در این دیدار است.
رسولی رادامه سخنان خود گفت:با وجود هزاران نسخه خطی به زبان فارسی، عربی و ترکی در کتابخانه های ترکمنستان که بیانگر پیوندهای تاریخی و فرهنگی دو کشور از سالیان دور است. بررسی، حفظ و مرمت تصحیح و چاپ و نشر این سند های گرانقدر می تواند به شناخت دو کشور و گسترش روابط فرهنگی کمک بسزایی نماید و از سوی دیگر، تاریخ کهن و غنی ما را به نسل جوان و جهانیان بهتر معرفی نماید .
رایزن فرهنگی کشورمان درادامه سخنان خود گفت:سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران همچنین آستان قدس دارای تجربیات خوبی در خصوص نسخ خطی می باشند که تبادل تجربه و همکاری برای طرفین می تواند مفید و ارزشمند باشد. برای این کار می تواند توافقنامه ای بین سازمان اسناد و کتابخانه ملی و یا آستان قدس و آکادمی علوم و نسخ خطی ترکمنستان به امضاء برسد.
وی در ادامه سخنان خود ،اعلام آمادگی درخصوص برگزاری دوره های آموزشی؛پیشنهاد ایجاد ارتباط بین پژوهشگران و محققان دو کشور ایران و ترکمنستان؛استقبال از حضور محققان و پژوهشگران مؤسسه زبان، ادبیات و نسخ خطی در برنامه های پژوهشی رایزنی فرهنگی مثل مسابقه مقاله نویسی ایران شناسی که اخیراً فراخوان آن اعلام شد؛رابه طرف ترکمنستانی تاکید کرد.
رایزن فرهنگی کشورمان درادامه سخنان خود آمادگی رایزنی فرهنگی را جهت مشارکت در برگزاری همایش های علمی و فرهنگی آن مؤسسه؛ از جمله هزاره ابوسعید ابوالخیر که بر اساس برنامه اجرایی مبادلات قرار است در سال 2022 در ایران و 2023 در ترکمنستان برگزار شود و نیز همایش 300 امین سالگرد تولد مختومقلی فراغی که قرار است در سال 2024 در عشق آباد برگزار شود؛اعلام کرد.
مشارکت طرف ترکمنی در چاپ کتاب های مشترکات فرهنگی
استقبال از مشارکت طرف ترکمنی در چاپ کتاب هایی که بیانگر مشترکات فرهنگی دو کشور است و نیز پیشنهاد مشارکت در چاپ کتاب دو جلدی بررسی تطبیقی دیوان مختومقلی فراغی که نامه آن اخیراً از طرف انتشارات بین المللی الهدی به رایزنی ارسال گردید و رونمایی از آن در همایش 300 امین سالگرد تولد مختومقلی فراغی؛ابراز علاقه جهت حضور و مشارکت مؤسسه زبان، ادبیات و نسخ خطی مختومقلی فراغی آکادمی علوم ترکمنستان در برنامه های رایزنی فرهنگی از دیگر موضوعات گفتگوی رایزنی فرهنگی کشورمان با رئیس مؤسسه زبان، ادبیات و نسخ خطی مختومقلی فراغی بود.
درادامه این دیدار داود اُراز سحداُف در سخنانی اظهارداشت:مردم ترکمن و ایران با یکدیگر همکاری های منسجمی دارند. ما ضرب المثلی داریم که «اول از همسایه می پرسند». با رایزنی فرهنگی چندین همایش درخصوص نجم الدین کبری، زمخشری، امام رضا(ع) برگزار کردیم همچنین رایزنی فرهنگی در تهیه و تألیف کتاب های نورمحمد عندلیب و ملانَفَس با ما همکاری کرد که به خاطر چاپ آن از رایزنی فرهنگی تشکر می کنیم. این دو اندیشمند در بین مردم ترکمن از جایگاه بالایی برخوردار هستند و اشعار آنها مورد استقبال مردم ایران و ترکمنستان قرار گرفت.
وی در ادامه اظهارداشت:کارکنان مؤسسه ما طی سال های 2010-2009 به ایران سفر کردند و از کتابخانه های آستان قدس رضوی، کتابخانه مجلس و کتابخانه ملی بازدید کردند. البته من سعادت نداشتم به کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی در قم بروم. در آن دوره ما از ایران 100 کپی نسخ خطی را با اینجا آوردیم که در این جا ترجمه شده است؛
رئیس مؤسسه زبان، ادبیات و نسخ خطی مختومقلی فراغی در ادامه این دیدار گفت:با آزمایشگاه مرکز اسناد و اطلاعات آرشیوی وزارت امور خارجه توافقنامه ای را به امضا رساندیم ولی این مرکز اطلاعات آرشیوی دارد و ما به دنبال نسخ خطی و کتاب های تاریخی، علمی و میراث فرهنگی هستیم.چون مؤسسه زبان، ادبیات و نسخ خطی مختومقلی فراغی، یک نهاد دولتی می باشد باید فعالیت های خود را در قالب اسناد رسمی و یا جریان های دیپلماتیک انجام دهیم لذا در این خصوص از سفارت ج.ا.ایران درخواست مساعدت می کنیم.
وی درادامه تصریح کرد:طی ماه های اکتبر و نوامبر سال آینده (2022) قصد داریم مراسم باشکوهی را برای 1055 سالگرد ابوسعید ابوالخیر برگزار کنیم و علاقه مندیم رایزنی فرهنگی و سایر نهادهای علمی جمهوری اسلامی ایران با ما در این خصوص همکاری کنند.مطالعه شهرهای باستانی ایران و ترکمنستان که چندین کانون علمی را در خود جای داده اند از اهمیت بسزایی برخوردار است.
داود اُراز سحداُف درمورد اشعار شاعرترکمنستانی گفت:موضوع اشعار مختومقلی فراغی بشردوستانه است. 300 امین سالگرد تولد وی در سال 2024 برگزار خواهد شد. برنامه های ویژه ای در این خصوص داریم. نظرات خود را ارائه می دهیم و از مشارکت شما بهره مند می شویم.
وی افزود:اشعار مختومقلی خیلی کم ترجمه شده، اشعار او به عربی توسط ترکمن های مصر ترجمه شده است. ترجمه اشعار مختومقلی بسیار دشوار است. در آذربایجان شاهنامه فردوسی را طی 40 الی 50 سال به آذری ترجمه کردند. اکنون ما روی اشعار دولت محمد آزادی کار می کنیم و خوشحال می شویم به ما کمک کنید.
داود اُراز سحداُف درباره ادبیات ترکمنی به فارسی طی قرون نهم الی سیزدهم گفت: اطلاعات بارزی در دانشگاه تهران وجود دارد بر این اساس، همکاری با دانشگاه های ایران می تواند نتایج خوبی به همراه داشته باشد و ما از آن استقبال می کنیم.
وی همچنین درادامه سخنان خود با ارائه پیشنهادی مبنی براین که زبان ترکمنی به عنوان درس عمومی در دانشگاه های ایران دایر گردد؛تاکید کرد:تاکنون فرهنگ فارسی به ترکمنی و ترکمنی به فارسی کاملی که بتواند نیازهای دو طرف را برطرف نماید به چاپ نرسیده است.اعلام آمادگی می کنیم که بتوانیم در این خصوص با مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی همکاری نماییم.
دراین دیدار طرفین مقرر کردند تا موضوعات مورد توافق را از طریق یادداشت وازطریق مبادی رسمی به اطلاع یکدیگر برسانند؛ همچنین«داود اُراز سحداُف» رئیس مؤسسه زبان، ادبیات و نسخ خطی مختومقلی فراغی آکادمی علوم ترکمنستان برای همکاری های آینده و درخواست حمایت از رایزنی فرهنگی اعلام آمادگی کرد.
ابراز تمایل جهت مشارکت در چاپ کتاب دوجلدی مختومقلی فراغی پس از بررسی و در صورت تأیید از طرف ترکمنی؛ ازدیگرموارد مورد تایید طرفین بود.
اعلام آمادگی رایزنی فرهنگی برای مشارکت در چاپ نسخ خطی فارسی فهرست نویسی شده در مؤسسه یادشده و چاپ کتاب هایی که بیانگر فرهنگ مشترک دو کشور از محورهای دیگر مورد تایید بود.
اعلام آمادگی طرفین بر مشارکت در برگزاری همایش های علمی و فرهنگی از جمله هزاره ابوسعید ابوالخیر؛و حمایت از طرف ترکمنی درخصوص بررسی اشعار دولت محمد آزادی از گفتگوهای مورد تایید و تاکید نمایندگان ایران و ترکمنستان بود.