میراث مکتوب- محبوب القلوب قطبالدین اشکوری یکی از مهمترین منابع در زمینۀ تاریخ فلسفه است. نویسندۀ اثر از مشاهیر حکما و عرفای قرن یازدهم هجری به شمار میآید. مترجم اثر، سید احمد اردکانی، محدث، فقیه و مورخ سدۀ سیزدهم و معاصر فتحعلی شاه قاجار است و آثار تألیفی و ترجمۀ متعددی در کارنامۀ خود دارد.
اشکوری در محبوب القلوب در کنار زندگینامۀ هر فیلسوف، به تبیین و تفسیر دیدگاهها و اندیشههای وی پرداخته است. در این راه او مورخ صرف نیست؛ بلکه فیلسوفی تمام عیار است. او که از شاگردان ممتاز مکتب میرداماد به شمار میآید، تفسیرها و تحلیلهای درخوری در ضمن احوال هر فیلسوف ارائه میکند.
جلد اول شامل مقدمهای در بیان حقیقت فلسفه و مبدأ پیدایش آن است؛ و پس از آن در مقاله اول به شرح حال حکمای پیش از اسلام، از آدم (ع) تا یحیی نحوی میپردازد.
جلد دوم به شرح حال ۱۲۶ فیلسوف اختصاص دارد و پس از آن شرح حال ۳۱ تن از بزرگان عرفان و تصوف را ارائه میدهد.
جلد سوم در سیرۀ ائمۀ اطهار و بخشی از احادیث مروی از ایشان و مشایخ امامیه است. خاتمۀ کتاب در شرح حال مؤلف و اسلافش است؛ و حاوی اطلاعاتی است که در هیچ اثر دیگری نیامده است.
ترجمۀ سید احمد اردکانی از این کتاب، ترجمۀ آزاد و تحریری فارسی است. مترجم در ترجمۀ خویش، هیچ در بند ترجمۀ واژه به واژه و ترجمۀ اصطلاحی نبوده، از این رو برخی عبارات را حذف و مواردی را به متن افزوده است. در تصحیح حاضر با تطبیق متن عربی و فارسی، بخشهای حذف شده داخل قلاب به متن افزوده و بخشهای اضافه شدۀ مترجم نیز مشخص شدهاند.
همچنین مترجم پس از پایان هر بخش با عنوان «مترجم میگوید» دیدگاه شخصی خویش را بیان کرده و با رویکردی انتقادی به تحلیل بیانات مؤلف پرداخته است. از این رو، اثر حاضر را نمیتوان ترجمه یا تحریری صرف از محبوب القلوب به شمار آورد، بلکه در واقع ترجمهای است تألیفی و نقادانه؛ و این خود حاکی از عمق دانش و دقت مترجم بوده و او را فراتر از یک مترجم صرف قرار میدهد.
«محبوب القلوب» اثر قطبالدین اشکوری با ترجمۀ سید احمد اردکانی، برای نخستین بار با تصحیح علی اوجبی در سه جلد توسط انتشارات مولی چاپ و منتشر شده است.
جلدهای اول و دوم نسخۀ عربی کتاب محبوب القلوب پیشتر توسط سید ابراهیم دیباجی و حامد صدقی تصحیح و توسط مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب منتشر شده بود.