میراث مکتوب – مجمع الصنایع فی علوم البدایع اثر احمدبن محمدصالح صدیقی جیویی به تصحیح محمد خشکاب منتشر شد.
مؤلف این کتاب نظام الدین احمد فرزند محمدصالح الصدیقی الحسینی جیویی است. از تاریخ ولادت و وفات او اطلاعی در دست نیست. همین قدر می دانیم که مجمع الصنایع را در سال 1060 هجری قمری به پایان رسانیده است و او را به شاه جهان گورکانی (1000 – 1075 ق) تقدیم کرده است.
مجمع الصنایع در چهار فصل تدوین شده است:
فصل نخست در تقسیم کلام
در این قسمت کلام به دو قسمت منظوم و منثور تقسیم نموده و از انواع قالبهای شعری از جمله غزل، قصیده و قطعه ، رباعی و مثنوی سخن به میان آمده و برای هرکدام نمونه هایی آورده است.
فصل دوم در بیان صنایع لفظی
از جمله صنایعی که در این بخش ذکر شده می توان از ترصیع، انواع جناس، معرب، اشتقاق، انواع سجع، ردالعجر علی الصدر، اعنات، مدرج، اللزوم، تضمین المزدوج، متلون، و… نام برد.
فصل سوم در ذکر بدایع معنوی
از جمله ایهام، محتمل لضدین، تأکید المدح بما شبه الذم، تأکید الذم بما یشبه المدح، حسن تعلیل، سؤال و جواب، رجوع تجاهل العارف، مبالغه، لف و نشر، مذهب کلام و … را مؤلف در این قسمت آورده است.
فصل سرقات شعری و خاتمه در ذکر بخشی از الفاظ که بیان آن مناسب بدین علم است که جز تقلیدی صرف و مختصر از دیگر کتب بلاغی نیست.
مصحح در تصحیح این کتاب سعی داشته تمام نسخه هایی را که جمع آوری نموده با کتاب چاپ سنگی مقایسه کند و کمبودها و اضافات را ذکر کند. تمامی حواشی نسخ در قسمتی جداگانه ثبت شده است. در قسمت تعلیقات سعی شده است منبع ابیات آن ذکر شود و به همین خاطر به کتب گوناگون و دیوان اشعار ارجاع داده شده است. مصحح همچنین دربارۀ شعرای مشهور و گمنامی که در این کتاب آمده است زندگینامۀ مختصری با رجوع به تذکره ها نوشته است. از دیگر کارهایی که در تعلیقات صورت گرفته است مقایسۀ ابیات و ذکر کتب بلاغی ای که شاهد مثال ها در آنها آمده است.
احمدبن محمدصالح صدیقی جیویی، مجمع الصنایع فی علوم البدایع، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمد خشکاب، تهران، سفیر اردهال، 596 صفحه، شمارگان: 550 نسخه، قطع: وزیری، بها: 350000 ریال، 1394.